Buxoro davlat universiteti «Psixologiya» kafedrasi

4. NOTO’G’RI MULOKOT USULLARI 

Har        birimiz        faqat        o’zimizga        xos        bo’lgan        mulokot        usulini 

shakllantiramiz,  bu  narsa  bizni  ortiqcha  hayajondan  saqlaydi.  Quyida,  kam  samara 

berishi  mumkin  bo’lgan  ayrim  mulokot  usullari  bayon  qilingan.  A)  nizodan  o’zini 

chetga tortish 

Kimki bu usulga amal qilsa o’z manfaatlarini himoya qilishdan qochadi. Nizo 

paydo  bo’lganda  bunday  odamlar  yoki  jo’nab  qolishadi,  yoki  uxlagandek,  biron 

narsa  bilan  banddek  nayrang  qilishadi  yoki  muammoni  muhokama  qilishdan 

qochish  uchun  har  turli  bahonalarni  ishlatishadi.  Bunday  xulq  suhbatdoshni  qiyin 

ahvolga  sblib  qo’yadi,  chunki  u  oldindan  javob  bo’lmasligini  bilganligi  uchun  o’z 

noroziligini  namoyon  qila  olmaydi.  Doim  o’zini  chetga  oladigan  odam  bilan 

tortishish, boks qo’lqopi kiymagan odam bilan boks tushishga urinish kabi befoyda. 

B) yolg’ondakam rozi bo’lish 

Bu  usulga  amal  qiladiganlar  nafaqat  tortishuvdan  o’zlarini  chetga 

oladilar,  balki  yana  o’zlarini  hech  narsa  bo’lmagandek  tutadilar.  Bunday  xulq 

atrofdagilarning  g’ashini  keltiradi,  axir  haqiqatda  muammo  mavjudligini 

ular 

bilishadi-ku. 

Bunday 

odam 

bilan 

o’zingni  xuddi  atayin  janjal 

chiqarayotgan  aybdordek  his  qila  boshlaysan,  shuning  uchun  ham  hamma  bilan 

kelishaveradigan odamlar hammaga yomon ko’rinadilar.  V) yashirin ayblash 

O’zlariga  yoqmagan  narsani  ochiq  aytish  o’rniga  ayrim  odamlar  o’zlarining 

og’ir  ahvolga  tushganliklari  uchun  suhbatdoshi  o’zini  aybdor  deb  his  qilsin  degan 

maqsadda,  suhbatdoshlarini  o’ynatishadi.  Aksariyat  hollarda  bunday  odamlar: 

"Hammasi yaxshi, men haqimda .qayg’urma"-deyishib, og’ir uf tortib qo’yishadi. G) 

mavzuni almashtirish 

Nizodan  qochishning  yana  bir  usuli  munozarali  masala  haqida so’z  ochilishi 

bilanoq, bunday odamlar gapni boshqa yoqqa burishadi va shu bilan ham o’zlarini, 

ham suhbatdoshlarini muammoni muhokama qilish va hal 

qilish imkoniyatidan mahrum qilishadi. 

D) tanqid 

-  Ochiq  gaplashish  va  konkret  sabab  bo’yicha  o’z  noroziligini 

bayon  qilish  o’rniga      tanqidchilar      suhbatdoshining      shaxsiy        kamchiliklariga   

hujum  qilishadi.  Ular  hech  qachon  yuraklaridagi  gapni  ochiq  aytishmaydi  va  turli 

yo’llar  bilan  munosabatlaridagi  noxush  holatlardan  qochishadi.  Ye)  fikrni  o’qish- 

SHunday  bilimdonlar  borki,  suhbatdoshiga  o’z  his  tuyg’ularini  namoyon  qilishga 

yo’l  bermay  uning  xarakterini  tahlil  qila  boshlashadi,  go’yoki  ular  aslida  gap 

---