Buxoro davlat universiteti «Psixologiya» kafedrasi

Tashkilotchilik  qobiliyati  -  bu  birinchidan,  jamoani  uyushtira  olish,  va 

jamoani  jipslashtira  olish:  ikkinchidan;  o’zini  shaxsiy  ishini  to’g’ri  tashkil  qila 

olish  qobiliyatidir.  O’z  ishini  tashkil  qila  bilish  deganda,  uning  o’z  ishini  to’g’ri 

rejalashtirib,  uni  nazorat  qila  olish  nazarda  tutiladi.  Jamoa  faoliyatini  va  o’z 

faoliyatini rejalashtirish qobiliyati raxbar uchun muxim bo’lgan talablardan biridir. 

Raxbarlik  mavqey  sifatida  shaxsda  egalik  xususiyatini  shakllantiradi. 

Boshqarish  bevosita  jamoaga  qaratilgan  bo’lib,  uning  psixologik  natijasi  o’zlikka 

nisbatan xurmat, o’zlikni anglash, qadrlash kabilarni vujudga keltiradi. 

Raxbar  ishini  tashkillashtirishga  ko’ra  uch  xil  raxbarlik  stiliga  ega  bo’lish 

mumkin. 

1.  Avtoritar rahbar. 

2.  Demokratik rahbar. 

3.  Liberal rahbar. 

Ushbu  stillar  xar  biri  o’z  natijasiga  ega  bo’lib,  jamoada  turli  xil  ijtimoiy 

psixologik kayfiyatni vujudga keltirishi mumkin. 

Oxirgi  yillarda  Moskva  va  boshqa  yirik  ilmiy  markazlarda  tadqiqotlar 

natijasida  shunday  xulosaga  kelindiki,  aslida  xayotda  sof  demokratik  yoki  sof 

avtoritar  rahbarni  uchratish  qiyin.  Lekin  uchragan  paytda  ham  ular  bir  jamoani 

uzoq  muddat  boshqara  olmasliklari  ma’lum  bo’ldi.  SHuning  uchun  ham  ular 

vaziyatga  bog’liq,  vaziyat  konkret  jamoa  unda  qabul  qilingan  xatti  xarakat 

normalari,  shaxslararo  munosabatlar  tipi  liderning  ham,  rahbarning  ham  ish 

taktikasi va uslubini belgilaydi degan g’oya qabul qilinmoqda. Lekin bu rahbarlik 

uslublarini  psixologik  mazmun  va  mohiyatini,  bilishning  amaliy  ahamiyati 

shundaki,  har  bir  uslubda  o’ziga  xos  ijobiy  tomoni  bor.  Moxir  rahbar  o’zini-o’zi 

tarbiyalar  ekan,  o’shalarning  eng  ma’quli,  ayniqsa,  o’zi  rahbarlik  qilayotgan 

jamoaga moslarini tarbiyalashi maqsadga muvofiqdir. 

Har  bir  lider  yoki boshliq o’zicha individual  va  kaytarilmasdir.  Buning  boisi 

xar  bir  boshlik  o’z  ish  faoliyatini,  boshqaruv  faoliyatini  o’ziga  xos  tarzda  tashkil 

etishidadir.