Buxoro davlat universiteti ijtimoiy iqtisodiy fakultet

O‘yinlar turlari: adabiyotda rolli o‘yinning quyidagi variantlari/klassifikatsiyalari (qutblari) farqlanadi (aniqki, o‘yin davomida ularning birlashgan shakllari qo‘llaniladi):

• 
  Kutilmagan (mavzu/vaziyat talabalarning o‘zlari tomonidan, ya’ni o‘qituvchi ko‘rsatmalarisiz belgilanadi va ishlab chiqiladi; didaktik/ yo‘naltirilgan/rejali/boshqariladigan rolli o‘yindan farqli o‘laroq (mavzuni oldindan belgilash/o‘qituvchi ko‘rsatmalari);
  

• 
  Ochiq rolli o‘yin (o‘yin borishi/tugashi hech qanday ko‘rsatilmaydi yopiq rolli o‘yindan farqli o‘laroq (o‘yinning belgilangan borishi va tugatilishi);
  

• 
  Protagonist intirokidagi rolli o‘yin (bitta ishtirokchi bosh aktyor sifatida. Mavzu: shaxsiy ichki holati, o‘tkazilgan kechinmalari) butun guruh ishtirokidagi rolli o‘yindan (butun guruhning faol qatnashishi, mavzu: ijtimoiy, iqtisodiy, ekologik yoki madaniy mavzu/vaziyatlar) va hikoya qiluvchi rolli o‘yindan (matnga asoslangan yoki tarixni rivojlantiradigan rolli o‘yin);
  
• 
  Ijtimoiy o‘yinlar, sahna o‘yinlari, imitatsion o‘yinlar.
  

Rolli o‘yindan tashqari tasviriy o‘yin shakllari mavjud: (qisqa) sahna ko‘rinishlari (qisqa ko‘rinishlar, masalan, kundalik maktab hayotidan voqealar), psixodrama (psixikasi buzilgan bemorlar uchun, o‘z rolini bajarish), sotsiodrama (guruh uchun muhim mojaroni ishlab chiqish), imitatsion o‘yin (haqiqiy vaziyat uchun mojarolarni hal qilishning haqiqatga yo‘naltirilgan strategiyalarni ratsional rivojlantirish), ishbilarmon o‘yin (berilgan reja/axborotga asosan o‘yinning borishi: soddalashtirilgan sharoitlarda haqiqatga yo‘naltirilgan yechimlarni topish). Ularning barchasida umumiy bo‘lib:

• 
  voqelikni modelli qayta yaratish;
  
• 
  butun o‘yin davomida, xususan o‘zini anglash orqali o‘qitishni baholashda metakommunikatsiya;
  
• 
  o‘rganish bilan hissiyotlarni bog‘lash;
  
• 
  ijtimoiy aloqalar/o‘zlashtirish (kitoblar, filmlar kabi o‘quv vositalaridan farqli o‘laroq).