Buxoro davlat tibbiyot instituti ichki kasalliklar propedevtika kafedrasi

 

Yurak astmasida hamshiralik jarayoni 

 

Bemorni 

tekshirish  

Hamshira 

tashxisi 

Hamshira 

yordamini 

rejalashtirish 

Hamshira yordami 

rejasini amalga 

oshirish 

Natijalarni 

baholash 

Bemor 

shikoyatlari: 

- bo‗g‗ilish 

- havo 

etishmasligi 

- yo‗tal 

- o‗lim vaximasini 

xis qilish 

 

Ob‟ektiv 

tekshiruv 

ma‟lumotlari: 

Bemor  oyoqlarini 

pastga 

tushirib 

qo‗llari 

bilan 

krovatga  tayangan 

xolda 

majburiy 

xolatni  egallagan. 

Bezovta, 

o‗lim 

Mavjud 

muammolar:  

- 

bo‗g‗ilish 

xuruji 

- 

inspirator 

xansirash 

- yo‗tal 

- o‗lim vaximasi 

- akrotsianoz 

- taxipnoe 

 

Yuzaga  kelishi 

mumkin 

bo„lgan 

muammolar:  

 

Bajariladigan 

ishlar: 

1. Bemorga qulay 

vaziyat yaratish. 

2. Siqib turgan 

kiyimlarini 

bo‗shatish. 

3. Toza havo bilan 

ta‘minlash. 

SHifokorga habar 

berish. 

4. Qo‗l-oyolariga 

jgutlar bog‗lash 

yordamida Yurakka 

kelayotgan qon 

hajmini 

kamaytirish. 

5. Oksigenoterapiya 

o‗tkazish. 

6. CHalg‗ituvchi 

1. 

Bemorga 

yariya 

o‗tirgan  holat  yaratib 

beriladi.  (orqasiga  2-3 

yostiq qo‗yib) 

2.      Siqib  turgan 

kiyimlari bo‗shatiladi.  

3. 

Deraza 

eshiklari 

ochilib  toza  havo  bilan 

ta‘minlanadi.  SHifokor 

chaqiriladi.  

4.  Qo‗l  va  oyoqlarga 

galma 

gall 

15-20 

minutdan 

jgut 

bog‗lanadi.  

5. 

Namlangan 

kisloroddan 

nafas 

oldiriladi.  

6.  Qo‗l-oyoqlarga  issiq 

grelkalar  qo‗yiladi  yoki 

oyoqlarga  issiq  vanna 

1.

 

Bo‗g‗ilish 

bartaraf 

qilindi. 

2.

 

Nafas 

olish 

engillashdi. 

3.

 

Xansirash 

kamaydi. 

4.

 

Yo‗tal 

kamaydi. 

5.

 

AB, Rs 

ko‗rsatkichlar

i 

Yaxshilandi. 

6.

 

Asoratlari 

oldi olindi. 

7.

 

Bemor  ruxan 

tinchlandi. 

8.

 

Umumiy 

axvoli 

Yaxshilandi. 

9.

 

Bemor 

kasalxonanin

g 

reanimatsiya 

---

258 

 

vaximasi  bosgan. 

Teri 

qoplamlari 

oqargan, 

akrotsianoz. 

Inspirator 

xansirash 

kuzatiladi.  Nafas 

olish  tezlashgan. 

Bo‗yin 

venalari 

bo‗rtib 

chiqqan. 

Auskultatsiyada 

o‗pkada  susaygan 

vezikulyar  nafas. 

Pastki 

bo‗limlarida  nam 

xirillashlar 

eshitiladi.  YUrak 

tonlari 

bo‗g‗iq, 

pulsi  tezlashgan, 

AB 

pasaygan, 

gipertonik  krizda 

baland bo‗ladi.  

- bo‗g‗ilish 

- bo‗g‗ilish 

xurujining  

  cho‗zilishi 

- xansirash 

kuchayishi 

- yo‗tal 

kuchayishi 

- qon aralash 

o‗pka  

shishi 

- AB keskin 

pasayishi 

muolajalar qo‗llash. 

7. Qon chiqarish 

uchun zarur 

ashyolarni 

tayyorlash. (Arterial 

gipertenziya) 

8. Nafas olish 

markazi 

qo‗zg‗aluvchanligi 

kamaytirish uchun 

narkotik analgetik 

neyroleptik dori 

vositalari tayyorlab 

qo‗yish. 

9. AB, Rs 

monitoringi. 

10. O‗pka shishini 

oldini olish uchun 

diuretiklar, 

kortikosteroid 

vositalarini 

tayyorlab qo‗yish. 

11. YUraq qisqarish 

faoliyatini 

Yaxshilash uchun 

Yurak 

glikozidlarini 

tayyorlab qo‗yish. 

12. Bronxospazmni 

bartaraf qilish 

uchun 

bronxolitiklar 

tayyorlash. 

13. Arterial 

gipertoniyani 

bartaraf qilish 

uchun kardiotonik 

dori vositalarini 

tayyorlash. 

14. Bemor axvolini 

kuzatib borish. 

15. Bemor axvoli 

Yaxshilangandan 

keyin gemodinamik 

ko‗rsatkichlar 

Yaxshilangandan 

qilinadi. 

7.  Venadan  300-400  ml 

qon olinadi.  

8. 

SHifokor 

ko‗rsatmasiga binoan: 

Promedol 2%li 2 yoki  

Morfin  1%lidan  1  m/o 

yoki v/i 

Dropperedol  0.25%  2.0 

ml  v/i  yoki  fiz.eritmada 

Yuboriladi. 

9.  AB,  Rs  har  5-10 

min.da  o‗lchab  nazorat 

qilib turiladi.  

10. 

SHifokor 

ko‗rsatmasiga binoan:  

Laziks  1%li  4-8  ml  v/i 

Yuboriladi. 

Prednizolon  60  mg  v/i 

fiz.eritmada Yuboriladi. 

11. 

SHifokor 

ko‗rsatmasiga binoan:  

Strofantin 0.05% - 0.5-1 

ml 

fiz.eritmada 

Yuboriladi 

v/i 

ga 

(miokard qo‗llanmaydi) 

12. 

SHifokor 

ko‗rsatmasiga binoan: 

Euffillin 2.4%  - 10.0 v/i 

fiz.eritmada Yuboriladi.  

13. 

SHifokor 

ko‗rsatmasiga binoan: 

SAB 

– 

90 

mm.sim.ust.da  

Mezaton  1%  1mg  m/o 

yoki 

v/i  fiz.eritmada 

Yuboriladi. 

14. 

 

Bemor  ahvoli 

muntazam 

kuzatib 

bo‗limiga 

gospitalizatsi

ya qilindi.  

---

259 

 

keyin bemorni 

transportirovka 

qilish va 

gospitalizatsiya 

qilish. 

boriladi.  

15. 

Bemor 

ahvoli 

Yaxshilangandan  keyin 

AB,  Rs  ko‗rsatkichlari 

Yaxshilangandan  keyin 

bemor 

zambilga 

yotqizilgandan 

keyin 

maxsus 

tibbiy 

tez 

yordam 

mashinasida 

shifokor  nazorati  ostida 

transportirovka  qilinadi 

va 

kasalxonaning 

intensiv 

kuzatuv 

bo‗limiga 

gospitalizatsiya qilinadi.  

 

 

 

 

Testlar 

1.Zotiljam boshlang‗ich bosqichida perkutor tovushni ko‗rsating: 

A.

 

yaqqol o‗pka tovushi 

B.

 

bo‗g‗iq 

C.

 

bo‗g‗iqlashgan-timpanik* 

D.

 

qutichasimon 

E.

 

aniq tovush 

 

2. Mayda bronx va bronxiolalar bo‗shlig‗i torayishi nimani chaqiradi: 

A.

 

inspirator hansirashni 

B.

 

aralash hansirashni 

C.

 

ekspirator hansirashni* 

D.

 

stridoroz nafas olishni 

E.

 

xirillashni 

 

3. O‗choqli zotiljamda tukillatish aniqlaydi: 

A.

 

yaqqol o‗pka tovushini 

B.

 

 bo‗g‗iqlikni*  

C.

 

 timpanik tovushni 

D.

 

 qutichasimon tovushni 

E.

 

xirillashni 

 

4. Krupozli zotiljamda IIbosqich tukillatish aniqlaydi: 

A.

 

qutichasimon tovushni 

B.

 

bo‗g‗iq tovushni* 

C.

 

 timpanik tovushni 

D.

 

 metallsimon tovushni 

E.

 

 aniq tovushni 

---

260 

 

 

5. Qaysi kasalliklarda balg‗am turganda uch qavatda ajraladi: 

A.

 

o‗tkir bronxit 

B.

 

 bronxial astma 

C.

 

 surunkali bronxit 

D.

 

bronxoektatik kasallik* 

E.

 

bronxiolit 

 

6. Krupoz pnevmoniya uchun xususiyatli balg‗amni chiqishini ko‗rsating: 

A.

 

birinchi kundan boshlab oxirgi kung:acha oddiy zangsimon asta-sekin kamayib quruq yo‗talga o‗tuvchi 

B.

 

kam mikdorda qiyin ajraluvchi balg‗am 

C.

 

balg‗am ajralishi shart emas 

D.

 

ko‗p miqdorda kechqurun ajralishi 

E.

 

4-5 kundan boshlab zangsimon,keyinchalik shilliqli va mo‗l balg‗am ajraladi* 

 

7. Bemor o‗tiribdi. oyoqlari pastga tushirilgan. aniq sianoz. anasarka bor. bemor egallagan xolat qanday 

deb ataladi: 

A.

 

bemorni bronxial astma xuruji vaktidagi xolati 

B.

 

ortopnoe xolati, o‗tkir eki surunkali chap korincha etishmovchiligi uchun xos* 

C.

 

 ekssudatli perikardit bilan ogrigan bemorning majburiy xolati 

D.

 

yara kasalligi 

E.

 

jigar sirrozi 

 

8.Topografik perkussiyada o‗pkaning pastki chegaralri 1 ta qovurga pastga tushgan. O‗pkaning pastki 

chegaralari ekskursiyasi ikkala tomonda xam kamaygan. Solishtirma perkussiyada qutichasimon tovush. 

Qanday kasallik: 

A.

 

quruq plevrit 

B.

 

 bronxoektatik kasallik 

C.

 

emfizema* 

D.

 

 surunkali bronxit 

E.

 

 o‗tkir bronxit 

 

9.Krupozli zotiljamga xarakterli emas: 

A.

 

qaltirash 

B.

 

 yuqori harorat 

C.

 

 ko‗krak qafasida og‗riq 

D.

 

asta-sekin boshlanish* 

E.

 

ozib ketish 

 

10. O‗choqli zotiljamga xarakterli emas: 

A.

 

hansirash 

B.

 

zangli balg‗am* 

C.

 

harorat ko‗tarilishi 

D.

 

 asta-sekin boshlanish 

E.

 

periferik spazm 

 

11.Havo tutuvchi bo‗shliqlar usti tukillatilganda shunday tovush aniqlanadi: 

A.

 

qutichasimon 

B.

 

 bo‗g‗iqlashgan 

C.

 

 bo‗g‗iq 

D.

 

aniq 

E.

 

timpanik* 

---

261 

 

 

12.Nog‗ora cho‗pi barmoqlari- oyoq va qo‗l barmoqlarining oxirgi falanglarini kolbasimon qalinlashishi va 

tirnoqlarning soat oynasimon o‗zgarishi qaysi kasalliklarga xos: 

A.

 

septik endokarditda 

B.

 

 uzoq davom etuvchi o‗pkaning yiringli kasalliklarida 

C.

 

quyidagilarning hammasi* 

D.

 

yurakning tug‗ma nuqsonida 

E.

 

endokarditda 

 

13.Bemorda oz miqdorda shishasimon yopishqoq qiyin ajraluvchi balg‗am bilan kechuvchi yo‗tal 

kuzatiladi: 

A.

 

quruq plevrit 

B.

 

 krupoz pnevmoniya 

C.

 

 bronxoektatik kasal 

D.

 

Bronxit 

E.

 

bronxial astma* 

 

14.Tashqi ko‗rinishi bo‗yicha balg‗am qanday baholanadi: 

A.

 

rangi,xarakteri,xajmi,hidi 

B.

 

hajmi,konsistensiyasi,xidi,rangi,xarakteri* 

C.

 

rangi, hidi, miqdori 

D.

 

rangi, hidi 

E.

 

 konsistensiyasi 

 

15.Qaysi kasalliklarda balg‗am to‗la og‗iz bilan ajraladi: 

A.

 

krupoz pnevmoniya 

B.

 

 ekssudativ plevrit 

C.

 

 o‗pka sili 

D.

 

Pnevmoniya 

E.

 

bronxoektatik kasallik,o‗pka abssessi yorilganda* 

 

16.Ekssudativ plevritda suyuqlik xarakterini aniqlash uchun qilinadi: 

A.

 

rentgenografiya 

B.

 

 bronxoskopoya 

C.

 

plevra punksiyasi* 

D.

 

 tomografiya 

E.

 

MRT 

 

17.Og‗riq tomonda yotish majburiy holatni quyidagi bemorlar qabul qiladi: 

A.

 

obturatsion va kompression atelektaz 

B.

 

o‗pka raki 

C.

 

o‗pka emfizemasi 

D.

 

bronxoektatik kasallik, o‗pka abssessi ekssudativ plevrit,o‗pkaning krupoz yallig‘lanishi, pnevmotoraks* 

E.

 

o‘pka abssesi , o‘pka raki 

 

18.Gerpetik toshma bu nima: 

A.

 

allergiyada teridan ko‗tarilib turuvchi,qattiq qichishadigan toshma 

B.

 

 qorin terlamasida,zaxmda,paratitda 2-3 mm bosganda yo‘qoluvchi dog‘li toshma 

C.

 

terilarda mayda gemoragik toshmalar 

D.

 

toshma jinsiy a‘zolarga toshadi 

E.

 

ichida suyukligi bor 0.5-1 mm toshma,ko‗pincha labda va burun qanotlarida bo‗ladi, u krupoz 

pnevmoniyada,grippda bezgakda kuzatiladi* 

---

262 

 

 

19. O‗tkir bronxitda perkutor tovushni aniqlang? 

A.

 

qutichasimon 

B.

 

o‗zgarmagan* 

C.

 

 bo‗g‗iqlashgan 

D.

 

 bo‗g‗iqlashgan-timpanik 

E.

 

bo‘g‘iqlashmagan 

 

20.Plevra bo‗shlig‗ida suyuqlik yig‗ilganda qanday nafas eshitiladi: 

A.

 

kuchayadi 

B.

 

o‘zgarmaydi 

C.

 

eshitilmaydi* 

D.

 

 Bronxial 

E.

 

plevra shovqini 

 

21. Bronxial astma xuruji vaqtida ko‗krak qafasi 

A.

 

paralitik 

B.

 

 voronkasimon 

C.

 

 аsimmetrik 

D.

 

emfizematoz* 

E.

 

bochkasimon 

 

22. Bronxial astma xuruji vaqtida perkutor tovush: 

A.

 

yaqqol o‗pka 

B.

 

 bo‗g‗iqlashgan 

C.

 

Timpanik 

D.

 

bog‘iqlashmagan 

E.

 

qutichasimon* 

 

23.Ekssudativ plevritda suyuqlik xarakterini aniqlash uchun qilinadi: 

A.

 

rentgenografiya 

B.

 

plevra punksiyasi* 

C.

 

 bronxoskopiya 

D.

 

 Tomografiya 

E.

 

MRT 

 

 24. Badbo‗y balg‗am aniqlanadi: 

A.

 

o‗pka rakida 

B.

 

 krupozli zotiljamda 

C.

 

o‗pka abssessida* 

D.

 

 surunkali bronxitda 

E.

 

o‘tkir bronxit 

 

 25. Bronxospazmning auskultativ belgisi: 

A.

 

nafas chiqarishning uzayishi va nam xirillashlar 

B.

 

amforik nafas 

C.

 

 кrepitatsiya 

D.

 

 nafas chiqarishning uzayishi va quruq xirillashlar* 

E.

 

cheyn-stok tipidagi nafas 

 

26. Bronxial astmaning xos belgisi: