Borliq shakllari

, "Tarixiy borliq - borliqning o'tmishda bo'lib o'tgan va tarixiy xotiraga aylangan qismi. Borliqning o'tmishi"¹⁴. Bu bo'lib o'tgan borliq, uning bo'lganini inkor etish mumkin emas. Ammo u hozir yo'q bo'lsa-da, izlari, qoldiqlari, u haqdagi ma'lumotlar, xotiralar kishilar yodida, uni qayd etgan texnik uskunalar xotirasida qolaveradi.
Borliqning hozirgi zamondagi qismi aktual borliqdir. "Aktual borliq - (vagl.aktual - zamonaviy, haqiqiy, amalda mavjud) borliqning hozigi zamonda, shu paytda mavjud bo'lgan, ro'y berayotgan, sub'ekt bilan hamnafas bo'lgan hozirgi vaqtdagi qismi. Aktual borliq mavjudlik ham deyiladi"¹⁵.
Borliqning hali ro'y bermagan, lekin ro'y berish ehtimoli bor, ro'y berishi kutilayotgan, ro'y berishi muqarrar bo'lgan qismi ham bor. Borliqning bunday qismini kelajakda ro'y berishi mumkin bo'lgan ehtimoliy borliq, virtual borliq yoki imkoniyatdagi borliq, deyish mumkin.
"Virtual borliq (lot. virtualis - ehtimoliy) - borliqning ro'y berish ehtimolligi bor qismi, hayoliy borliq"¹⁶. Kelajakdagi borliq sinergetika metodologiyasida bugungi hodisalarning yo'nalishiga ta'sir qilishi mumkin, chunki kelajakning kurtaklari hozirdan boshlanadi. Ota-onalar farzandlarining kelajakdagi borlig'ini, boiajak nevaralarini oldindan his qilib, ular uchun zarur bo'lishi mumkin bo'lgan mablag'larni bugundan to'plashga harakat qiladi. "Falonchi beshigidagi qiziga sep yig'ishni boshlabdi" qabilidagi gaplar o'zining real asosiga ega. Yoki qish kelmasdan turib, qishda kiyishingiz mumkin bo'lgan kiyimlaringizni kuzdayoq tayyorlab qo'yishga harakat qilasiz, hali kelmagan mehmonlaringiz uchun taom tayyorlashga kirishasiz va boshqa shunga o'xshash harakatlaringiz virtual borliqning kelishiga oldindan tayyorgarlik ko'rishga misoldir. Bu esa borliqning kelajakdagi shaklining bugungi borliqqa ta'sirining namoyon bo'lishidir. Buning mexanizmi sinergetika konsepsiyasida yaxshi ochib berilgan. Sinergetik tamoyillarda «kelajak bugunga ta'sir ko'rsatadi», deyilgan.