Bilim sohasi: 500000 Sog‘liqni saqlash va ijtimoiy ta’miiot Ta’lim sohasi: 510000 Sog‘liqni saqlash Ta’lim yunalishi: 5510500 Farmatsiya (turlari buyicha) 5111000 – Kasb ta’limi

regulyativ
 
signal
 
informatsion
 
tarbiya
 
  nazorat
 

---

98 
 
 
1.  Informatsion vazifa - axborotni  qabul  qilish  va  uni  tarqatishdir.  
2.  Regulyativ vazifa -  muloqotni  tartibga  solish  va  boshqalar bilan to`g`ri munosabatni 
tashkil qilishdan iborat.  
3.  Signal  vazifasining ko`magida katta ahamiyatga ega voqea va hodisalar haqidagi signalni 
qabul qilish va uzatish.  
4.  Nazorat vazifasi - axborotni qabul qilish va tarqatish jarayoni nazorat qilinadi.  
5.  Tarbiya qilish vazifasi -  muloqot orqali shaxsni shakllantirish jarayoni bo`lib, nihoyat 
darajada muhim omil hisoblanadi. 
Muloqot  jarayonida  obyektning  maxsus  tomonlarining  borligi ham muhim hisoblanadi. 
Shuni aytish joizki, ko`p hollarda bunday  shaxslar  jamiyatdagi  axloqsiz,  odobsiz  va  vijdonsiz 
kishilardir.  Muloqot  jarayonida  bahzi bir  psixologik  to`siqlar mavjud. Ko`proq ular sunhiy 
ravishda vujudga keladi:  
1)  motivatsion to`siqlar -  shaxslarning muloqotga kirishishdan bosh  tortishi,  muomalani  
to`g`ri,  aniq  ko`rinishda  olib  borilishini xohlamasligi jarayonida namoyon bo`ladi;  
2)  aqliy (intellektual) to`siqlar -  shaxsning boshqa shaxsga nisbatan bilim doirasining  
kengligi,  mantiqiy  fikrlashining  chuqurligi  va  intellektual savodxonligi mazmunan boy bo`lgan 
taqdirda yuzaga keladi;  
3)  emotsional to`siqlar -  muloqotga kirishuvchilarning psixologik  va  emotsional-irodaviy  
holatlaridan  kelib  chiqadi  (agressivlik, qo`rquv, asabiylashish, xo`rlanish va boshqalar);  
4)  tarbiyaviy jarayondagi to`siqlar –  ta’lim sohasida xamda huquqni  muhofaza  qilish 
organlarida «tarbiyasi qiyin» o`smirlar, nosog`lom oilalar va muqaddam sudlangan shaxslar bilan 
profilaktik chora-tadbirlar olib borayotgan vaqtda uchraydi. 
Muloqotga kirisha olmaslikning asosiy sababi -  bu o`zini-o`zi ortiqcha yoki past baholash 
tufayli o`ziga va uni qurshab turgan odamlarga noto`g`ri munosabatdir. Buning oldini olish 
imkoniyatlari mavjud bo`lib, asosan quyidagilarga ahamiyat berish ijobiy samaralar sari yetaklaydi: 
1) hamkorlik faoliyatida, muloqotlar tizimi orqali muloqot jarayonining barcha a’zolari 
o`rtasida insonparvarlik munosabatlarini tashkil qilish, emotsional muhitni taqqoslash imkoniyatini 
yuzaga keltirish. 
2) muloqotda ichki munosabatlar tizimida har bir a’zoning qulay pozitsiyasini tahminlashga 
qaratilgan tadbirlarni amalga oshirish. 
3)  insonning muloqot xususiyatlari, maromi, usullari, shakllari to`g`risidagi axborotni 
egallashga oid maxsus mashg`ulotlarni uyushtirish. 

---

99 
 
4) shaxslararo munosabatlar va muloqot usullariga mo`ljallangan ishbilarmonlik o`yinlari, 
psixodrama, trening tizimini yaratish.  Aksariyat olimlarning tadqiqotlarida ko`rsatilishicha, 
bolaning dastlabki ijtimoiy ehtiyojlaridan biri –  bu muloqotga nisbatan ehtiyojdir. Bolalarning 
kattalar bilan muloqotga kirishish ehtiyoji 7 yoshgacha bir nechta bosqichlar tarzida rivojlanib 
boradi: 
• 
e’tibor va hayrixohlikka ehtiyoj paydo bo`ladi; 
• 
kattalar bilan hamkorlik qilish ehtiyoji tug`iladi;  
• avvalgi barcha ehtiyojlarga kattalar tomonidan hurmat qilish ehtiyoji tug`iladi; 
• 
 maktabgacha tarbiya yoshidagi bolada atrofdagilar bilan o`zaro bir-birini tushunish 
ehtiyoji vujudga keladi. 
Muloqot tashqi ta’sirlar, namunalar asosida o`zini-o`zi tuzatish, qayta tarbiyalash, shaxsiy 
imkoniyatini ruyobga chiqarish uchun puxta zamin hozirlaydi, komillik sari yetaklaydi.