Bap new indd

salıstırmalı qátelik
dep ataladı. Ol shama 
procentlerde ańlatıladı, yaǵnıy
= (Δ
a
ort
/ 
a
ort
) . 100 %.
ε

---

171
SHÍNÍG’ÍWLARDÍN’ JUWAPLARÍ
2-shınıǵıw. 2.
υ
 
= 1,5 m/s. 
3.
υ = 5 m/s. 
4.
υ
 
= 80 km/saat.
3-shınıǵıw. 1.
s 
= 
60 m. 
2.
s 
= 30 km. 
3.
t 
= 10 min. 
4.
t 
= 0,5 saat. 
4-shınıǵıw. 1.
υ
ort
 
= 0,5
m/s. 
2.
υ
ort
 
= 90 km/saat. 
3.
υ
 
= 1,5 m/s. 
4.
Saat 7
40
ta. 
5-shınıǵıw. 1.
a 
= 2,5 m/s
2
. 
 
2.
t = 30 s.
3.
a
1
 
= 0,5 m/s
2
; 
a
2
 
= –1,0 m/s
2
.
4.
a 
= 0,5 m/s
2
. 
5.
t
= 50 s. 
 
6-shınıǵıw.
1.
υ = 12 m/s. 
2.
υ = 15 m/s. 
3.
υ = 24 km/saat; υ
ort
= 42 km/saat. 
 
4.
υ
0
= 5 m/s. 
7-shınıǵıw.
1.
s 
= 15 m. 
2.
 s 
= 1,4 km. 
8-shınıǵıw.
1.
υ= 60 m/s; 
h 
= 180 m. 
2.
 t 
= 4 s; 
h 
= 80 m. 
3.
υ = 45 m/s; 
h 
= 45 m
. 
9-shınıǵıw. 1.
υ
 
= 5 m/s; 
h 
= 30 m. 
2.
h 
= 90 
m; 
t 
= 6 s. 
3.
υ
 
= –10 m/s; 
h 
= 75 m. υ= 60 m/s; 
h 
= 45 m; υ
o
= 30 m/s.
 10-shınıǵıw. 1.
υ
1 
= 
= 0,5 m/s;
 
υ
2 
= 1 m/s;
 
υ
3 
= 1,5 m/s; ω = 10 rad/s. 
2.
υ
 
= 10 m/s. 
3.
υ
 
=
0,05 mm/s; ∆
ϕ
= 1 rad; ω ≈ 0,0017 rad/s. 
5.
υ ≈ 21 sm/s; ω ≈ 0,00105 rad/s. 
 11-shınıǵıw. 1.
υ
 
≈ 0,21 
m/s; ω ≈ 0,21 rad/s.
 2.
T
≈ 0,19 s; υ ≈ 5,3 1/s; ω ≈ ≈ 33,3 rad/s.
3.
υ
 
≈ 465 m/s; ω ≈ 
7,3 . 10
–5
rad/s. 
12-shınıǵıw. 1.
a 
= 100 m/s
2
. 
2.
a
≈ 1786 m/s
2
. 
3.
a
» 1875 m/s
2
. 
4.
r 
= 57,6
 
sm.
 5.
T 
= 0,05 s; υ
 
= 18,84 m/s; ω
 
= 125,6 rad/s
; a
≈ 2366 m/s
2
. 
14-shınıǵıw. 
 
3.
a
= 2 m/s
2
;
 m
= 40 kg;
4.
F
= 20 N. 
15-shınıǵıw. 1.
υ = 7,85 m/s; 
F
≈ 4,9 N. 
2. 
A. υ = 7,85 
m/s; 
F
≈ 9,8 N. B. υ = 15,7 m/s; 
F
≈ 9,8 N. D. υ = 3,925 m/s; 
F
≈ 1,2 N. 
16-shınıǵıw. 1.
k
= 80 
N/m. 
2.
∆
l
= 2 sm.
 3.
F
t
= 40 N. 
4. 
∆
l
= 1 sm. 
5.
k
= 4 
.
10
5
N/m. 
6.
k
2
= 500 N/m. 
17-shınıǵıw. 
1.
 F 
≈ 2 . 10
20
N. 
2.
F
≈ 1,7 . 10
-7
N. 
3.
F
≈ 8,17 
.
10
–8
N. 
18-shınıǵıw. 1.
F
= 
F
salm
= 2 kN. 
 
2.
m
= 2 t. 
19-shınıǵıw. 1.
P
= 0,5 N. 
2. 
P
= 0,8 N. 
3.
P
= 
F
ser
= 2 N. 
 
20-shınıǵıw. 1.
P
= 6 N. 
3.
a
= 3 m/s
2
.
21-shınıǵıw. 1.
h
= 45 m; 
s
= 4 m. 
2.
t
= 5 s; 
h
= 
125 m. 
3.
υ
I
/
υ
a
= 355,5; υ
I
/
υ
s
= 31,6. 
22-shınıǵıw. 1.
F
= 3,84 . 10
-6
N. 
2.
F
= 0,67 N. 
3.
F
= 3,5 . 10
-22
N.
4. 
F = P = 1000 kN 
5
. m = 10 t.
6
. F = 9.8 N. 
7
. P = 666 N. 
8.
P = 657 
N 
9
. 4716 km.
23-shınıǵıw. 1.
F
13
= 20
N. 
2.
F
= 12 N.
3
. F 
i(d)
=0.06 N.
4.
F 
i(d)
=3,6 N.
24-shınıǵıw.
1.
I
1
= 20 N . s; 
2.
I
1
= 10 N .
s 
3.
∆p = 0,3 N . s. 
25-shınıǵıw.
1.
m
= 30 t.
2.
υ
ı
= 4,5 m/s; 
3.
υ
ıı
= 4,5 m/s; 
26-shınıǵıw. 1.
A 
= 2 Dj. 
2.
A
= 630 Dj. 
3.
A
1
= 72 kDj;
 
A
2
= 96 kDj; 
A
3
= 120 kDj; 
A
um
= 283 kDj; 
4.
F
= 120 kN. 5. a) teris; b) oń. 6. A = 12,25 
Dj.
27-shınıǵıw.
1.
E
p
= 80 kDj. 
2.
E
p1
=100 Dj; 
E
p2
= 240 Dj;
 A
= –140 Dj. 
3.
A
= 9,6 kDj. 
 
28-shınıǵıw.
1.
E
k
= 12,5 Dj.
2.
A
= 240 kDj.
3.
A
= 10 kDj.
4.
A
= 80 kDj.
5.
m
= 1349 
kg.
29-shınıǵıw. 1.
E
k
= 5 Dj; 
E
p
= 40 Dj;
E
max
= 45 Dj;
 2.
E
p2
= 18 kDj; 
E
k2
= 0; m = 300 
kg. 
3.
E
9 
= 90 Dj; 
4.
h
= 40 m. 
30-shınıǵıw. 1.
N
= 100 Vt.
 2.
N
= 24 Vt.
3.
N
= 1 kVt.
4.
F
= 7,2 kN. 
31-shınıǵıw.
1
.
η
= 40%. 
2.
t
= 1 min 40 s. 
3.
F
= 5040 
N
. 
4.
η
 
= 20%.

---

172
QOSÍMSHA SHÍNÍǴÍWLARDÍŃ 
JUWAPLARÍ
II
bap. 1.
υ
= 5 m/s; 
υ
=18 km/saat; 
2. 
S
=
60 km; 
3. 
t
=
12 min;
 
4. 
a) 25 m/s; b) 15 m/s;
5. 
l
1
=
270 m; 
l
2
=
360 m;
 6.
t
oq.q
= 2 
t
oq.b
; 
7.
υ
ort
=
72 km/
saat; 
8. 
t
2
= 
20 s; 
9. 
S
2
= 
72 sm; 
10. 
S
=
 
38,75 m; 
11. 
S
=
40 m; 
υ
= 90 
m/s; 
12.
S
=
25 m; 
13. 
t= 
8 s; 
14. 
υ
=
 
55m/s; 
15. 
h=
720m;
 
υ
=120m/s; 
16.
υ
ort
=
45 km/saat; 
III
bap. 1.
v
= 0,6 1/s; 
T
= 1,67 s; 
υ
= 1,88 m/s; 
ω=3,76 rad/s; 
2
. 
T
= 0,05 s; 
v
=20 1/s; ω=125,6 rad/s; 
3
. 
v
=4,2·10
-7
1/s; 
υ
= 1 km/s; 
4
. 
v
= 3,2 · 10
-8
1/s; 
υ
= 30 km/s; 
5
. 
v
= 1,2 · 10
-5
1/s; 
a
= 0,034 m/s
2
;
6
. 
v
= 2,65 1/s;
7
. 
a
= 0,225 m/s
2
;
8
. 
a
= 1570 m/s
2
;
9. 
υ
2
/υ
1
=1/20; 
10
. 4 ret;
IV bap. 1.
F
= 20 N; 
2.
F
= 0,1 N; 
3.
m
= 20 t;
4.
F
= 0,8 N; 
5
. 
a
= 0,5 m/s
2
; 
6
. 
a
= 3 m/s
2
; 
7
. 
a
) 2 m/s;
b
) 3 m/s; 
8.
F
= 1,6 kN; 
9. 
υ
= 2 m/s; 
10
. 
a
= 1,5 m/s
2
; 
11
. 
a
= 1,5 m/s
2
; 
12.
F
= 800 N; 
13.
F
= 4 N;
a
= 40 m/s
2
; 
14.
F
2
= 4
F
1
; 
a
2
= 4
a
1
; 
15.
m
= 250 g; 
16.
F
= 1 N; 
17.
m
= 200 kg; 
a
= 12,5 m/s
2
; 
18. 
k
= 20 N/m; 
19. 
k
= 125 N/m; 
20. 
m
= 300 g; 
21. ∆
l
= 6 sm; 
22.
k
2
= 160 N/m; 
23. ∆
x
= 14 sm; 
V bap. 3.
F
= 6,67 · 10
-3
N; 
5.
M
g
= 2 · 10
30
kg; 
6.
P
= 3,58 kN; 
7.
P
= 118 N; 
8.
h
= 20 m; 
10.
F
súyk
= 20 N; 
μ
= 0,04; 
13.
R
= 40 m; 
VI bap. 4.
I
1
= 1 N · s; 
I
2
= 40 N · s; 
5.
p
1
= 0,3 kg · m/s; 
p
2
= 1,5 kg · m/s; 
p
3
= 1,2 kg · m/s; 
6.
p
= 0,5 kg · m/s; 
7.
p
1
= 30000 kg · m/s; 
p
2
= 
= 40000 kg · m/s; 
p
1
׀
= 12000 kg · m/s; 
p
2
׀
= 18000 kg · m/s; 
8. 
∆
p
= 
-
0,24 kg · m/s; 
9.
υ
= 1,8 m/s; 
10.
υ
= 3 m/s; 
12.
x
= 1 m; 
13.
∆
p
= 
-
0,03 N/s;
VII bap. 1.
A
= 300 Dj; 
2.
E
p
= 32 Dj; 
3.
A
2
= 17 kDj; 
4.
E
k
= 1800 Dj; 
E
p
= 0 Dj; 
5.
A
= 3600 Dj; 
6.
A
= 246 kDj; 
7.
A
= 10 Dj; 
8. 
υ
= 10m/s; 
m
= 1 kg; 
9.
A
= 600 Dj; 
10.
E
k
= 200 Dj; 
E
p
= 100 Dj; 
11.
h
= 10 m; 
12.
A
= 200 Dj; 
13.
N
= 100 Vt; 
14.
η
= 40%;

---

173
MazMunI
Kirisiw................................................................................................................................................ 3
KINeMàtIKà tIyKàRLàRÍ
I bàp. Mexanikalıq qozǵàlıs hàqqındà ulıwmà màǵlıwmàtlàr
1-§. Denelerdiń qozǵalısı
................................................................................................................... 8
2-§. Keńislik hám waqıt
....................................................................................................................11
3-§. Kinemàtikànıń tiykàrǵı túsinikleri
...........................................................................................14
4-§. Skalyar hám vektorlıq shamalar hám olar ústinde ámeller.
......................................................18
II bàr. tuwrı sızıqlı qozǵàlıs
5-§. Tuwrı sızıqlı teń ólshewli qozǵàlıs hàqqındà túsinik
............................................................... 26
6-§. Tuwrı sızıqlı teń ólshewli qozǵàlıstıń tezligi
........................................................................... 28
7-§. Tuwrı sızıqlı teń ólshewli qozǵàlıstıń grafikalıq súwretleniwi 
............................................... 32
8-§. Teń ólshewli emes qozǵàlıstàǵı tezlik
...................................................................................... 34
9-§. Teń ólshewli ózgeriwshi qozǵàlıstaǵı tezleniw
........................................................................ 37
10-§. Teń ólshewli ózgermeli qozǵàlıstıń tezligi
............................................................................. 40
11-§. Teń ólshewli ózgermeli qozǵàlıstàǵı bàsıp ótilgen jol
.......................................................... 44
12-§. Teń ólshewli tezleniwshi qozǵàlatuǵın deneniń tezleniwin ànıqlàw
(1-làboràtoriyàlıq jumıs
........................................................................................................... 47
13-§. Denelerdiń erkin túsiwi
.......................................................................................................... 48
14-§. Jîqàrıǵà tik ılaqtırılǵan dånåniń qîzǵàlısı
.............................................................................. 50