Baliq kasalliklari fanidan ma’ruzalar to’plami termiz- 2021

Karp qizilchasi. Baliqlarda eng ko’p tarqalgan yuqumli kassallik bo’lib, baliqlarning rivojlanishiga katta ta’sir ko’rsatadi. Krasnuxa yoki qizilchaga beriluvchan baliqlar bu karp va zag’oradir. Nisbatan kamroq yo’liqadigan baliq karas, oq amur hisoblanadi. Barcha yosh baliqlar qizilchaga beriluvchandir. Lekin eng ko’p yo’liqish yoshi bu ikki va uch yoshdagi zotlardir. Qizilchaning inkubatsion davri bizning sharoitda 3-8 kun. Kasallik o’tkir va surunkali tus olishi mumkin. Belgilari: baliqning butun tanasida qip-qizil yarachalar bosadi. Baliqlar kam harakat bo’lib, o’smaydi, ularni bemalol qo’lga olasiz, qochmaydi. Qo’lga olgandan keyin qo’l bilan qorin tomoni bosilganda anal teshigidan shilimshiliq modda chiqadi. Ba’zan yuqumli sariq suv, gemorragik septitsemiya, karpning bahorgi viremiyasi deb nomlanuvchi qizilchasi hovuz xo’jaliklarida karp baliqlarining eng xavfli ommaviy kasalligi hisoblanadi. Bu kasallikka ko’proq karp va uning yovvoyi shakli zog’ora baliq chalinadi. Noqulay sharoitda oq amur ham kasallanadi. Hozirgi vaqtgacha ushbu kasallikning kelib chiqish sababi aniqlanmagan. Bu borada ikki xil taxmin mavjud: bakterial va virusli. Bakterial gipoteza kasallangan baliqlar to’qimalarida Aeromonas punktata va Pseudomonas xilidagi bakteriyalar mavjudligiga asoslanadi. Virusli gipoteza esa Rhabdovirus caprio virusining qizilchaning o’tkir shaklini keltirib chiqarishga qodirligini ta’kidlaydi. Umumiy gipoteza shundan iboratki, virus kasallikni keltirib chiqaruvchi dastlabki agent, bakteriyalar esa patologok jarayonni murakkablantiruvchi agentlar hisoblanadi.

Qizilcha yuqumli kasallik hisoblanib, uning rivojlanishiga qator omillar tasir ko’rsatadi: suvning haroati, suvning ma’danlashuv darajasi, o’tkazishning tig’izligi va b. Kasallikning avj olishi odatda bahorda haroratning ko’tarilishida kuzatiladi va butun yoz mobaynida davom etib, kuzga kelib yo’qoladi. Sog’aygan baliqlarda immunitet hosil bo’ladi. Baliq qaytadan kasallanganda uning ancha yengil shakliga chalinadi.