B a L i q L a r b I o L o g I y a s I

1.10-rasm.
Cho‘rtanbaliq –esox lucius linnaeus
Hayotining2-3 yili tanasining uzunligi 30-35 smga etganda jinsiy voyaga etadi.
Ko‘payishi fevral – aprel oylarida, may oylarida ham kuzatilgan. Suv harorati 4-6ºSga
etganda, muzlar erigan zahoti ko‘payishni boshlaydi. Ikrasini qirg‘oq yaqinidagi,
chuqurligi 0,5 – 1 metr bo‘lgan joylarga qo‘yadi. Ko‘payishi oldidan, ko‘payish
joylariga chiqayotgan vaqtda to‘planishadi. Ko‘payish vaqtida sayoz joylarga chiqib
shovqin solib “o‘ynaydi”. Ikrasini o‘tgan yilgi o‘simliklar tanasiga,
kamdan-kam hollarda suv tubiga qo‘yadi.Serpushtligi 4-100 ming dona. Ikrasi etarli
darajada yirik bo‘lib, diametri 2,1 – 3 mmni tashkil qiladi. Ikrasi birinchi kunlari
o‘simliklarga yopishib turadi, 2-3 kundan keyin ko‘chib suv tubiga tushadi va 10-12 kunda
rivojlanadi. Ikradan chiqqan lichinkalar mayda qisqichbaqasimonlar bilan oziqlanadi. 
Tanasining uzunligi 12-15 smga etganda karpsimon baliqlar lichinkalari bilan oziqlana 
boshlaydi. 
Cho‘rtanbaliq –esox lucius linnaeus 
Yirtqich-pistirmachi, o‘ljasini o‘simliklar orasidan poylab turadi. Ozig‘i asosan
baliqlardan tashkil topadi. CHo‘rtanbaliq yil davomida oziqlanadi, lekin asosan bahor 
paytlari jadal oziqlanishi kuzatilgan. Qaysi suv havzasida yashasa shu havzadagi ko‘p
soni baliqlar bilan oziqlanadi. Ko‘pincha chavoq baliq, oqcha, oq sla, qirraqorin,
qilichbaliq, va boshqa xashaki baliqlar (qumbaliq, amur chebakchasi, rinogobius va 
boshqalar) Qurbaqalarni ham eydi. CHo‘rtanbaliqning daryoning chuqur joylariga sichqon, 
kalamush, loyxo‘raklarni sudrab ketgan holatlar ham kuzatilgan. Erkalari urg‘ochilariga
ko‘ra 1,5-2 marta faol. Yirik baliqlarni ham ushlashi mumkin, o‘ljasi cho‘rtanbaliq 
tanasi uzunligining 75% ini va og‘irligining 50% igacha bo‘lishi mumkin.Ovlanish
ahamiyatiga ega. Go‘shti yog‘siz, tarkibida 2-3% yog‘ bo‘ladi, parhezbop mahsulot.
Ularning soni suvning sho‘rlanishiga kuchli bog‘liq. 1980-yillar o‘rtasiga kelib Aydar-
Arnasoy ko‘llar tizimi suvining sho‘rlanishi ortib ketganligi sababli bu erda
cho‘rtanbaliq deyarli yo‘q bo‘lib ketdi. CHordara suv omboridan chuchuk suvning
qo‘yilishi natijasida sho‘rlanish pasaydi va yana ularning soni ortib ovlana boshlandi. Suv
havzalarida cho‘rtanbaliq biomeliorator hisoblanadi. Rossiya, Ukraina boshqa davlatlar
sun’iy hovuz xo‘jaliklarida cho‘rtanbaliq biomeliorator sifatida qo‘shimcha holda saqlanadi. 
Suniy hovuzlarda cho‘rtanbaliq saqlanganda karp balig‘ining baliq mahsuldorligi
oshganligi kuzatilgan, chunki u karpning ozuqa raqobatchilari bo‘lgan xashaki baliqlarni 
eydi.