Ayev В. Ch., ndKirish «inson resurslari iqtisodiyoti» fanining predmeti va mazmuni L l. Inson resurslari to‘g’risida tushuncha

81

ushbu tarmoq uchun tegishli xususiyatli yoki ikki yoqlama kasb va mutaxassisliklarning rolini kuzatish mumkin. Biroq, ishchi kuchi kasb-malaka bo'yicha taqsimlanishiga uning sifati asos bo‘ladi.

Ijtimoiy unumdorlik barcha ishchi kuchlari mehnatining kompleks natijasidir. Barcha unumdorlik omillari ishlab chiqarish va mehnat madaniyatini kasb etadigan texnologik, ta’lim-malakaviy, tashkiliy-boshqaruv kabi turlarda bo‘lsa ham, ularning umumiy belgilari sifat jihatidan o'zgarishlaridadir. Faoliyati yuqorida keltirilgan unumdorlik omillarining konkret tarzda mavjudligini tashkil qiladigan takror ishlab chiqarish ishchi kuchi guruhlarining chegaralarini ko'rib chiqamiz. Birinchi guruhga fan-texnika rivojlanishi bilan bog’liq vazifalami bajaruvchi guruhlar kiradi. Ikkinchi guruhni ishlab chiqarishni tashkiliy - iqtisodiy ta’minlovchi guruhlar tashkil qiladi. Uchinchi gumhga ishchi kuchi va jami aholini rivojlantirish bilan band boigan ta’lim va kadrlar tayyorlash tizimi xodimlari kiradi. Inson sog’lig’ini va hayotini saqlash, atrof-muhit muhofazasi tashkilotlari kadrlari to'rtinchi gumhga kiradi. Beshinchi guruhga mahsulot ishlab chiqaruvchi va xizmatlar ko‘rsatuvchi ishchilar kiritilgan. Bu guruhdagilar faoliyati natijalari «o‘lchamlar va ishlab chiqarish vositalari samaradorligi» omili bilan bog’liq. Ishlab chiqarish kadrlarining son jihatidan salmoqqa ega bo‘lishi hali ko‘p yillar saqlanib tursa kerak, lekin bandlikning o'sishi hozirgi kunda noishlab chiqarish sohalari hisobiga to‘g’ri kelmoqda.

Takror ishlab chiqaruvchi faoliyat turlari bir-biri bilan ishlab chiqarishning oxirgi natijalariga ta’sir qilish ko‘lamining miqyosi, chuqurligi, vaqti va xarakteriga qarab, mehnatning ichki funksional taqsimoti, xarakteri va h.k. lar bilan farq qiladi (70).