Axborot kommunikatsion texnologiyalar


-rasm. Simmetrik algoritmlarda shifrlash jarayoni



Download 1,8 Mb.
Pdf ko'rish
bet84/132
Sana31.12.2021
Hajmi1,8 Mb.
#215814
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   132
Bog'liq
АХБОРОТ ХАВФСИЗЛИГИ Ўкув Кулланма

5.2-rasm. Simmetrik algoritmlarda shifrlash jarayoni 
 
Ochiq  kalitli  shifrlarda  ikkita  ochiq  va  yopiq  kalit  ishlatiladi,  bittasi  xabarni 
shifrlash  uchun  ishlatilsa  ikkinchisi  uni  deshifrlash  uchun  ishlatiladi.  Bunday 
shifrlarni ikkita (ochiq) kalitli shifrlar (assimmetrik algoritmlar) deb ham aytiladi. 
 
5.3-rasm. Assimmetrik algoritmlarda shifrlash jarayoni 
 
Ochiq  kalit haqida barcha xoxlovchilarga  ma’lumot  beriladi  (nashr qilinadi), 
yopiq  (maxfiy)  kalit  esa,  xabar  egasining  o‘zida  xabar  maxfiyligining  garovi 
sifatida saqlanadi. 
Ushbu  usulning  ma’nosi  shundaki,  yopiq  kalit  bilan  shifrlangan  matn 
faqatgina ochiq kalit bilan ochilishi mumkin va aksincha. Ya’ni yopiq kalit qabul 
qilinadigan  axborot  pinxonaligini  ta’minlash  uchun  yaratilganda  shifrni  ochish 
kaliti  bo‘lib  xizmat  qiladi.  Bunda  kimga  pinxona  axborot  jo‘natiladigan  bo‘lsa, 


94 
shuning  oshkora  kalitidan  foydalanib  shifrlangan  axborot  jo‘natiladi.  Bunday 
axborotning  shifrini  faqat  yagona  yopiq  kalit  egasigina  ocha  oladi.  Kalitlar  juft 
bo‘lib  ishlab  chiqiladi  va  bir-biri  bilan  muvofiqlikka  ega.  Biroq  bitta  kalitdan 
ikkinchisini hisoblab chiqarishning iloji yo‘q.  
Bu  turdagi  shifrlarning  ahamiyatli  tomoni  shundaki,  yopiq  kalit  faqat  bitta 
shaxsga ma’lum bo‘lishidir, birinchi turdagi shifrlarda u eng kamida ikkita shaxsga 
ma’lum bo‘lishi kerak edi. Bu quyidagi afzalliklarni beradi: 
­  Yopiq  kalitni  uzatishda  himoyalangan  kanalning  zarur  emasligi,  aloqa 
ochiq kanal orqali amalga oshiriladi; 
­  Kalit  nusxasining  yagonaligi  uning  harajatlarini  kamaytiradi  va  uning 
maxfiyligini saqlashda aniq shaxsiy majburiyat yuklashga imkon beradi; 
­  Ikkita  kalitning  mavjudligi  shifrlash  sistemasidan  ikkita  rejimda  maxfiy 
aloqa va elektron imzodan foydalanish imkonini beradi. 
Kriptografiya himoyasida shifrlarga nisbatan quyidagi talablar quyiladi: 
• yetarli darajada kriptomustahkamlik; 
• shifrlash va qaytarish jarayonining oddiyligi; 
• axborotlarni shifrlash oqibatida ular hajmining ortib ketmasligi; 
• shifrlashdagi kichik xatolarga ta’sirchan bo‘lmasligi. 
Ushbu talablarga quyidagi tizimlar javob beradi: 
• o‘rinlarini almashtirish; 
• almashtirish; 
• gammalashtirish; 
• analitik o‘zgartirish. 

Download 1,8 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   132




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish