Avtotransport vositalarining diagnostikasi

1.4-rасм. Автоматик бошқарув объекти сифатида двигателнинг схемаси.

Кириш параметрлар (дроссель заслонкасининг очилиш бурчаги φ^др, ўт олдиришни илгарилаш бурчаги θ, даврий ёнилғи сарфи Gт ва бошқалар) - бу двигателдаги иш циклининг бажарилишига таъсир этувчи параметрлардир. Уларнинг қийматлари ҳайдовчи ёки автоматик бошқарув тизими томонидан двигателга ташқи таъсир томонидан аниқланади, шунинг учун улар бошқарувчи параметрлар деб ҳам аталади. Бошқарилувчи деб аталадиган чиқиш параметрлари двигателни иш режими ҳолатини характерлайди. Уларга: тирсакли вал айланиш частотаси, буровчи момент М_е, ёнилғи тежамкорлик кўрсаткичи g_е фойдаланиб бўлган газларнинг заҳарлилиги (масалан, CО миқдори) ва бошқалар киради.

          Шунингдек, двигателга кириш бошқарув параметрларидан ташқари унинг бошқарувига салбий таъсир этадиган тасодифий таъсирлар бўлади. Тасодифий таъсирларга атроф-муҳит ҳолатини (ҳарорат Т, босим р, намлик), мойлар ва ёқилғи хусусиятларини белгилайдиган параметрларни киритиш мумкин.

Ички ёнув двигатели иш жараёнининг даврий такрорланиши билан характерланади.

БО сифатида двигател чизиқли эмас, чунки унинг ҳар қандай ташқи таъсирларга реактцияси алоҳида ташқи таъсирлар реакцияси йиғиндисига тенг эмас. Двигателни шаҳар шароитида чизиқли бўлмаган режимларда ишлашини ҳисобга олиб, уни оптимал бошқариш муаммоси пайдо бўлади. Электрон бошқарув тизимини ривожланиши билан двигателни чизиқли бўлмаган режимларда ишлашини оптимал бошқариш имконияти пайдо бўлди.

Конструкцисининг мураккаблиги, детал ўлчовлари жоизлигининг мавжудлиги бир моделга мансуб бўлган двигателлар турли хусусиятларга эга бўлади. Бундан ташқари, кўп цилиндрли двигателнинг айрим цилиндрлари ҳам конструктив параметрлари (сиқилиш даражаси, киритиш ва чиқариш трактлари геометрияси ва бошқалар) бўйича фарқланади.

Автомобил двигатели кириш параметрларини сони биттадан кўп бўлиб, ҳар бир кириш параметр икки ёки ундан кўп чиқиш параметрларига таъсир қилгани учун кўп ўлчовли БО ҳисобланада. Бу ҳолда, бошқарув тизими ҳам кўп ўлчовли бўлиши керак.