Avtomobil transporti muxandisligi

Chegaraviy me’yor (S
ch
)
– Ob’ektning shunday miqdoriki, unga yetishgandan
keyin diagnostikalash Ob’ektining ekspluatatsiyasi xavfsizlik, iqtisodiy samaradorlik
yoki ekspluatatsiyani davom ettirish nuqtayi nazaridan maqsadga muvofiq bo‘lmay
qoladi (ayrim hollarda esa imkoni bo‘lmaydi). Bu me’yor davlat standartlari talablarida
va texnik hujjatlarda keltiriladi.
Diagnostika o‘tkazish va profilaktik xizmatlarning davriyligini hamda diagnostik
parametrni o‘lchash vaqtidan texnik ta’sir o‘tkazish vaqtigacha tuzilmaviy va diagnostik
parametr o‘zgarishlarining ehtimollik xarakterini hisobga olgan holda ishlash
davomiyligining qandaydir zaxirasi zarur.
Avvalgi diagnostikalashda o‘lchangan diagnostik parametrning miqdori
chegaraviy miqdorga yetmaganligini va nazoratlar oralig‘ida bu qiymatning
me’yorlangan miqdordan oshib ketganligini ko‘rsatishi mumkin. Shu munosabat bilan
transport vositalari ekspluatatsiyasida parametrning chegaraviy qiymati o‘rniga
diagnostik parametrning ruxsat etilgan chegaraviy qiymatidan foydalaniladi.
Chegaraviy va ruxsat etilgan chegaraviy parametrlar qiymatlari orasidagi farq
nazoratlar oralig‘ida berilgan buzilmasdan ishlash ehtimolligi darajasini ta’minlaydigan
“zaxira”ni tashkil etadi (11.6-rasm).
Yo‘l qo‘yilgan me’yor (S
yq
)
– ekspluatatsiya jarayonida diagnostikalashda ko‘p
hollarda diagnostik parametrning ruxsat etilgan chegaraviy qiymatidan foydalaniladi.
Yo‘l qo‘yilgan me’yor asosida Ob’ekt holatiga diagnoz qo‘yiladi va ekspluatatsiyani
davom ettirish, profilaktik ta’sir yoki ta’mirlash ishlari bo‘yicha tegishli qaror qabul
qilinadi.
11.6 Diagnostik parametr me’yorlari asosida diagnoz qo‘yish
Diagnostikalash Ob’ekti, parametrlarning joriy qiymatlari dastlabki va ruxsat
etilgan chegaraviy qiymatlar oralig‘ida yotganda ishga qobiliyatli holatda bo‘ladi (11.6-
rasm).
Diagnostikalash Ob’ektining parametri ruxsat etilgan chegaraviy qiymatiga
yetganida tuzilmaviy parametrlarni profilaktika, sozlash yoki ta’mirlash ishlari
yordamida tiklash talab etiladi (11.6-rasm).
Shunday qilib diagnostikalash natijasida to‘plangan axborot bo‘yicha Ob’ektning
texnik holati to‘g‘risida diagnozlarning birini chiqarib beradi:
– agar diagnostik parametrning joriy vaqtdagi qiymati (S
i
) boshlang‘ich me’yoriy
qiymat (S
b
)ga teng yoki katta bo‘lgan hollarda “ekspluatatsiya qilish” diagnozi
qo‘yiladi, ya’ni ushbu shart
yq
i
b
S
S
S
p
£
bajarilishi kerak;
– agar diagnostik parametrlarning joriy vaqtdagi qiymati (S
i
) yo‘l qo‘yilgan
me’yoriy qiymat (S
yq
)ga teng yoki katta bo‘lsa hamda uning chegaraviy me’yoriy
qiymati (S
ch
)dan kichik bo‘lgan hollarda “texnik xizmat ko‘rsatish” diagnozi qo‘yiladi,
ya’ni
;
ch
i
yq
S
S
S
p
£
– agar diagnostik parametrning joriy vaqtdagi qiymati (S
i
) chegaraviy me’yoriy
qiymat (S
ch
)ga teng yoki katta bo‘lgan hollarda “ta’mirlash” diagnozi qo‘yiladi, ya’ni
ch
i
S
S
³
.

---

76