Atom fizikasi va kvant mexanikasi elementlari



Download 0,53 Mb.
Pdf ko'rish
bet8/11
Sana31.12.2021
Hajmi0,53 Mb.
#260401
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
11-maruza. Атом тузилиши. Микрозарраларнинг корпускуляр-тўлқин дуализми.

h

c

hv

р

 

munosabatni modda zarralari uchun ham qo’llash mumkin. Shuning uchun massasi 



m, tezligi v bo’lgan zarraning harakatlanish jarayonida uzunligi  

mv

h

p

h



 

     (26.6) 



bo’lgan to‘lqinning xususiyatlari namoyon bo’lishi kerak, degan xulosaga kelinadi. 

(26.6) ifodani De-Broyl to‘lqin uzunligi formulasi  deb, 

 ni esa De- Broyl to‘lqin 



uzunligi  deb atash odat bo’lgan.  De- Broyl gipotizasi bilan tanishgach, Eynshteyn 

quyidagi fikirni aytdi: agar bu gipotiza uchun bo’lsa, elektronlar uchun difraksiya 

hodisasi kuzatilishi lozim. 



 

Haqiqatan, 1927 yilda Devisson va Jermer tajribasida bu fikr tasdiqlandi. Bu 

tajribasining  sxemasi  26.6-rasmda  tasdiqlangan.  Qizdirilgan  K  katoddan  chiqqan 

termoelektronlar  katod  va  A  anod  oralig’idagi  elektr  maydoni ta’sirida  tezlatiladi. 

Elektronlar  dastasi  va  diafragmalar  yordamida  ingichka  dasta  shaklida  kristallga, 

undan  sochilgan  elektronlar  esa  ionizatsion  kamera  (IK)ga  tushadi.  Ionizatsion 

kamerada  vujudga  kelgan  tok  galvanometr  yordamida  o’lchanadi.  Tajribada 

ionizatsion  kamerani  siljitish  yordamida  turli  burchaklar  ostida  sochilgan 

elektronlarni qayd qilish imkoniyati mavjud edi. Tajribalar natijasi shuni ko’rsatdiki, 

sochilish burchagining o’zgarishi bilan ionizatsion kameradagi tok kuchi monoton 

ravishda o’zgarmaydi, balki bir qaror maksimumlar kuzatiladi. 

Masalan,  nikel  kristali  bilan  tajribada  o’tkazilganda  elektronlarni  tezlatuvchi 

(ya’ni va A lar orasidagi) potensiallar farqi 54 V bo’lganda (bunday maydonda 

elektron 

4



10

m/s  tezlikka  erishadi)  sochilish  burchagining 



=50


  qiymatida 

maksimum kuzatildi. Agar shu tajriba elektronlar dastasi bilan emas, balki rentgen 

nurlari bilan o’tkazilgan, difraksion maksimum 

=50


 da kuzatilishi uchun rentgen 

nurlarining  to‘lqin  uzunligi  1,67

10



–10 

m  bo’lishi  lozim.  Ikkinchi  tomondan, 

tajribada  qo’llanilgan  elektronlar  uchun,  (26.6)  ifoda  asosida,  De-Broyl  to‘lqin 

uzunlikni  hisoblasak, 

≈=1,67


10

–10 



m  qiymatni  hosil  qilamiz.  Mos  keluvchi  bu 

natijalar de-Broyl gipotezasi to’g’riligining isboti bo’lib xizmat qiladi. 




Download 0,53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish