Arablar istilosi Reja


Arab istilosining ikkinchi bosqichi



Download 47,5 Kb.
bet2/4
Sana05.01.2022
Hajmi47,5 Kb.
#319621
1   2   3   4
Bog'liq
Arablar istilosi

Arab istilosining ikkinchi bosqichi
VIII asr boshida arab xalifaligida tartib o`rnatildi. Qabilalarning o`zaro janjaliga chek qo`yildi. 705 yil xurosan hokimi Qutayba Axarun va shumanni (xozirgi O`zbekiston va Tojiiston hududida) egallash uchun yo`l oldi. Ammo bu urush uning uchun muvafafaqiyatsiz tugadi.706 yili Zarafshon vodiysiga yurish boshladi. Avvvliga Marvdan Marvaridga, sung Omul, Karkiga va Amudaryo orqali poykentga yo`naldi.

Poykentliklar Sug`diyona va boshqa bir nechta joylarga yordam surab mo`rojat qildilar.M`lum darajada harbiy yordam kuchlari yetib kelgunga qadar ular vaqtdan yutsh uchun sulh tuzishni suradi. Qutayda bunga rozi bo`ldi va ulpon undirib Poykentda o`z vakilini qoldirdi. So`ng Amudaryo tomon ketdi. Ammo lashkarboshlar qarorgohi tor-mor etilganligi haqida habar keldi. U ortga qaytib bir oyliq qamoqdan so`ng shaharni egalladi.

Arablar mahalliy aholining boyligidan hayratda qoldi .ular juda kata uljaga oltin idishlar va boshqa buyumlarga yega buldi. Eritilgan tillaning o`zi 150 ming misqolga teng kelgan. Bundan tashqari, ular katta miqdorda nodir buyumlar va qurol- yaroqlarni olib ketishdi. Qurollar jangchilarga ulashildi. Ular bu qurol-yaroqlarning sifatli va chiroyli yasalganiga tan berishdi.

707 yili Qutayba yana Buxoroga yo`l oldi va qadimiy shahar Romitonni egalladi. Biroq turkiylar qarshiligiga duch kelib Romitondan nariga o`ta olmadi. 708 yili al-Xarroj Qutaybaga maktub yo`llab Buxoroga qaytishni va uni egallashni so`radi. Biroq Buxoro xukmdori juda kuchli edi. Qutayba buning uddasidan chiqolmay ortga qaytishga majbur bo`ldi. 709 yili u katta qo`shin bilan yana Buxoroga yurish boshladi.

Buxoro hokimi turk va sug`diylardan yordam ololmagach mag`lub bo`ldi. Ushbu vokea qo`shni hukmdorlarga qattiq ta`sir qildi. Sug`dlar hukmdori Samarqandda arablar bilan sulh tuzdi va o`lpon to`lashga hamda garovga o`z odamlarini yuborishga majbur bo`ldi. Hukmdorning bunday yo`l tutishi Sug`dlarga yoqmadi va ular uning o`rniga Gurskni (710-737 y.) shoh qilib saylashdi.

Qutayba 710 yil Shuminga, so`ng Kesh va Nasafga yurish boshladi. Xorazmga kirib borishda Xorazmshohning akasi boshchiligida xalq quzg`aloni ko`tarilgan edi. 712 yili Qutayba bu isyonni bostirishda Xorazmshohga yordam berdi. Evaziga esa u o`lpon olishi va Xorazm qaram bo`lishi kerak edi.

O`sha yili Qutayba 20 ming sonli o`z qo`shinini ukasi Abdurahmon boshchiligida Samarqandni zabt etish uchun yubordi. Samarqand qurshab olinganda Sug`diyonaliklar Choch shohi va Farg`ona hukmdoridan yordam so`rab murojaat qildilar. Harbiy ko`mak albatta yetib keldi. Biroq Qutayba mustahkam Samarqand devoriga qarshi 300 ta devorbuzar mashinasini ishlatdi va uch joyda katta shikast yetkazdi. Gurek tinch sulh tuzishga majbur bo`ldi. Bunga ko`ra u arablarga yiliga 2200000 dirham o`lpon to`lashi kerak edi.

Gurek shuningdek uch yuz ming sog`lom kishini qul o`rnida berish majburiyatiin oldi. Bundan tashqari sug`dlar shahar markazini bo`shatib berdilar. Qutayba u yerda machid qurdirdi. Taxmin qilishlaricha, Qutayba xazinadagi barcha tilla buyumlarni bir joyga yig`ib eritishni buyurgan va bundan 50000 misqol oltin hosil bo`lgan ekan.

Samarqand istilosidan so`ng Qutayba yurishni davom ettirdi. U 713 yil Farg`ona, Shosh va Qashg`argacha jang qildi. Barcha joylardan pul undirib o`z valillarini qoldirdi. 715- 717 yillarda xalifalik taxti Sulaymon qo`liga o`tdi. U barcha vorislarni, jumladan Qutaybani ham ta`qib qila boshladi. Bundan xabar topgan Qutayba xalifa hukmdorligiga bo`ysunmaslikka qaror qildi. Biroq 715 yil qo`zg`alon ko`targan arab jangchilari tomonidan Farg`onada o`ldirildi.

Qutaybaning harbiy yurishlari arablar tomonidan O`rta Osiyoning istilo qilinishida katta ahamiyatga ega bo`ldi. U qariyb butun Movarounnahrni-Zarafshon vodiysi, Qashqadaryo, Xorazmni zabt etdi.

Arablar istilosi 671 yildanoq boshlangan edi. Xuddi shu maqsadda Amudaryoning shimoliy qirg`og`iga 50 ming kishilik qo`shin jo`natilgan. Ular Basra, Kufa va uning atrofidan tshplangan arablardan iborat bshlgan.


Download 47,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish