Anorgul atajonova

 
35-mashq. Quyida berilgan so‘zlarni o‘qing, ochiq va yopiq bo‘g‘in 
bilan tugagan so‘zlarni alohida-alohida yozing. 
 
Quyosh,  dehqon,  bilimli,  sirg‘aluvchi,  portlovchi,  shovqinli, 
o‘quvchi,  undosh,  unli,  singil,  ko‘ngil,  shabada,  musaffo,  o‘rtoq,  qishloq, 
mahalla, lola, bola, tokzor, maosh, toza, shamdon, istiqlol. 
  
Bilib oling!  Bir  havo  zarbi  bilan  aytiladigan  tovush  yoki  tovushlar 
birikmasiga bo‘g‘in deyiladi.  
Agar bo‘g‘in unli bilan tugasa yoki bir unlidan iborat bo‘lsa, ochiq 
bo‘g‘in deyiladi: bo - la, mu - ho - ka – ma, o - na, mu – to - la - a.. 
Agar bo‘g‘in undosh bilan tugasa yopiq bo‘g‘in deyiladi: mak - tab, 
bog‘ - bon.  
Bo‘g‘inlar soni har doim unli harflar soniga teng bo‘ladi.  
Ikki  unli  va  undoshning  ketma  -  ket  kelishi  o‘zbek  tili  uchun  xos 
emas. 
Bilib oling! So‘z  bo‘g‘inlaridan  birining  boshqalariga  nisbatan 
kuchliroq ovoz bilan aytilishiga urg‘u deyiladi: makta’b, bola’, bog‘bon . 

---

 
32
Urg‘u faqat unli tovushga tushadi. 
Urg‘u ikki xil bo‘ladi: 
1.  So‘z  urg‘usi.  So‘zdagi  ayrim  tovushning  kuchliroq  aytilishidir: 
kelaják 
2.  Gap  urg‘usi.  Gapdagi  biror  so‘zning  kuchliroq  aytilishi:  Bugun