Andijon mashinasozlik instituti «avtomatika va elektrotexnika» fakulteti «axborot texnologiy

6- modul. Tarmoq xizmatlari.

17-mavzu: Tarmoq xizmatlari.

Reja:

1. Veb – xizmati.

2. Fayllar uzatish protokoli.

3. Tarmoqni boshqarish tizimi va SNMP protokoli.

Tayanch iboralar: Veb protokoli, tarmoqni boshqarish tizimi, SNMP protokoli, tarmoqlararo muloqot protokollari, kontsentrator, tarmoq administratori, DCE, LNT transserver, repiter, yo’naltirish protokollari, universallik, adapter, kontsentrator

1.Veb – xizmati.

Kompyuter revolyutsiya jarayonida asta-sekin shaxsiy kompyuterlarining vazifa va roli o’zgarib bordi: katta baquvvat hisoblovchi vositalardan o’ta katta ommabop axborotlarga, geografik joylashuvidan qat’iy nazar - ular Osiyoda, Afrikada yoki Avstraliyada saqlanishi mumkin. Veb – xizmati telekommunikatsiya kompyuterni aloqa bilan "nigohi" evaziga paydo bo’lmoqda. Telekommunikatsiya tarixi - 1876 yildan boshlanadi, Aleksandr Bem telegrafni kashf etdi. AQSH AT&T (American Telephone and Teleqranh) telekommunikatsiya tartib solib turuvchi xizmatni monopoliyasi 1984 yilga kelib AQSH Yustitsiya Departamenti qarori bilan AT&T monopoliyasining faoliyati to’xtalgan va mamlakatda har xil monopoliya xizmatini ko’rsatadigan kompaniyalar paydo bo’ldi.

1-rasm

Veb – xizmatidan foydalanishda telekommunikatsion tizim – apparatlarning birgaliklari va vositalar programmasining majmuasi berilganlarni uzatish qo’llanilishi yoki axborotlarni bir joydan ikkinchi joyga uzatilishidir.

1. 
   Informatsiyani qayta ishlash uchun kompyuterlar.
   
2. 
   Terminallar yoki barcha kirish chiqish asboblar yordamida berilgan. Malumotlarni qabul qilish yoki uzatasiz.
   
3. 
   Aloqa kanalidan malumotlarni uzatish va qabul qilish asboblardan foydalangan holda. Aloqa kanali har-xil asosda qurilishi mumkin: telefon yo’li, ko’tarma - tolali kabel, koaksial kabeli va simsiz aloqa bilan.
   
4. 
   Protsessor aloqa-modemlar, multipleksor, kontrollerlar, uzatishlarni har-xil xizmatlar qo’llash-quvvatlashni taъminlashadi.
   
5. 
   Dasturiy taъminlangan aloqa chiqish kirishini malumotlarni boshqaradi va aloga tarmog’ida boshqa xizmatlarni ham boshqaradi.
   

Tarmoqlarda Veb xizmatlarining qabul va uzatish uchun telekommunikatsion tizim ko’p har xil xizmatlarni bajarish kerak, ko’rinmas foydalanuvchi biri telekommunikatsion tizim.

1. 
   Malumotlarni va informatsiyani uzatadi
   
2. 
   Jo’natuvchi bilan qabul qiluvchi o’rtasida interfeys o’rnatadi
   
3. 
   Foydali yo’l bilan habar yuboradi
   
4. 
   Haqiqiy qabul qiluvchiga oddiy malumotlarni qayta ishlangan holda jo’natadi.
   

Xullas, telekommunikatsion tizim tarmoqdagi malumotlarni va axborotlarni oqimlarini boshqaradi.

Telekommunikatsion tizim ko’pincha asbob va dasturiy taъminlangan har-xil tabiiydan hosil bo’ladi. Qaysiki bari biron ular birga ishlashi kerak.

SHuning uchun har xil telekommunikatsion tizimning tarkibiga mos qoidani berish kerak, haligilarni hamma tishinishi kerak bo’ladi. Bunday qoida va muolajalar malumotlarni bir joydan ikkinchi joyga uzatilayotganda boshqariladigan - protokol deyiladi. Har bir tarmoqning asbobi boshqa asbobini tushinishga layoqati bo’lishi kerak.

Tarmoq tizimida protokol bosh varianti, aloqa kanalida uchrab turadigan yuboriladigan malumotlarni haqiqiyligini yoki xatosi borligini tushina bilish bo’ladi.