Analitik kimyo

Oksredmetrik titrlash egri chiziqlari

Titrlash davomida oksidlanish-qaytarilish potensiali o'zgarib boradi. Agar shu o‘zgarish hisobga olib borilsa va hosil bo‘lgan qiymatlar koordinata o‘qiga qo‘yilsa, titrlash egri chiziqlari yuzaga keladi. Titrlash davomida o'zgarayotgan potensial Nernst tenglamasi yordamida hisoblanadi. Misol tariqasida Fe²⁺ ionini Ce⁴⁺ ioni bilan

Fe²⁺ + Ce⁴⁺ -> Fe³⁺ + Ce³⁺

reaksiya bo‘yicha titrlashni ko‘rib chiqsak, titrlash davomida o‘zgaradigan potensial qiymati quyidagicha hisoblanadi:

1. 
   Ekvivalentlik nuqtasigacha eritmada faqat Fe³⁺/Fe²⁺ jufti bo‘lib, potensial
   

formula yordamida hisoblanadi, bunda reaksiya davomida [Fe³⁺]/[Fe²⁺] nisbat ortib boradi.

b) Ekvivalentlik nuqtasida eritmada [Ce³⁺]=[Fe³⁺] va [Ce⁴⁺]=[Fe²⁺] muvozanat o ‘rnatiladi. Bu nuqtada


bo'lganligi bois potensialni hisoblash uchun yuqoridagi va

tenglamalar qo’shiladi va bu tenglamalardagi E_{o Fe3+/Fe2+} = 0,771V va E_{o Ce4+/Ce3+} = 1,45V bo’lganligi hisobga olinsa,

bu yerdagi,

teng bo’ladi, chunki o’rnatilgan muozanatga ko’ra

Bundan 2E_e=1,45+0,771 kelib chiqadi. Demak, ekvivalentlik nuqtasida potensial E=(1,45+0,771)/2 = 1,11 V yoki umumiy holda, ekvivalentlik nuqtasidagi potensial reaksiya uchun

aRed₁ + bOx₂ <=> cOx₁ + bRed₂

reaksiya uchun

formula yordamida hisoblanadi (bu yerda, a va b - berilgan va qabul qilingan elektronlar soni).

d) Ekvivalentlik nuqtasidan so‘ng eritmada faqat Ce⁴⁺/Ce³⁺ juft boladiva potensial

formulasi yordamida hisoblanadi. Titrlash davomida hisoblangan potensiallar 4-jadvalda keltirilgan.

Agar jadvaldagi qiymatlar asosida ordinata o‘qiga potensial, absissa o‘qiga titrant hajmi qo‘yilsa, titrlash egri chizigi paydo bo’ladi (4-chizma). Qaytaruvchilarni oksidlovchilar bilan titrlashda

potensial ko‘tariladi, oksidlovchilarni qaytaruvchilar bilan titrlashda esa pasayadi.