Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti o‘zbek filologiyasi fakulteti

REJA: 

 

 

KIRISH. 

 

ASOSIY QISM: 

 

I-BOB. 

ADIB ASARLARINING G‘OYAVIY-BADIIY 

XUSUSIYATLARI.

 

 

II-BOB. 

HAYOT HAQIQATI VA BADIIY HAQIQAT.

 

 

III-BOB. 

SUJET VA KOMPOZITSIYA BIRLIGI. 

  

         IV. XULOSA. 

 

V. ADABIYOTLAR RO‘YXATI. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

KIRISH 

 

Mavzuning  dolzarbligi.  XX  asrning  ikkinchi  yarmi  o‘zbek  nasrida  O‘tkir 

Hoshimovning  munosib  o‘rni  bor.  Yozuvchi  o‘z  asarlarida  hamisha  haq  gapni 

aytishga intildi. U nasrda Abdulla Qahhor, Said Ahmad an’analarini davom ettirib, 

nasrimizda alohida, o‘ziga xos poetik uslub egasi sifatida tanildi. O‘tkir Hoshimov-

ning  roman,  qissa  va  hikoyalarida  so‘z  san’atining  azaliy  va  bosh  muammosi  – 

inson taqdiri va qalbining badiiy tahlili mavjud. O‘tkir Hoshimovning katta-kichik 

deyarli  barcha  adabiy  asarlariga  adabiy  tanqidchilik  munosabat  bildirib  kelgan. 

Biroq,  bu  ishlarda  O‘.Hoshimov  ijodi  o‘rganib  bo‘lindi,  degan  xulosaga  kelish 

to‘g‘ri  emas.  Jumladan,  “Ikki  eshik  orasi”,  “Tushda  kechgan  umrlar”  romanlari 

xususida bir qator yetuk adabiyotshunoslarning taqriz va maqolalari e’lon qilingan. 

Bu  chiqishlarda  romanlarning  g‘oyaviy-badiiy  jihatlari,  umumiy  poetik  belgilari 

sharhlab  o‘tilgan.  Biz  ishimizda  “Ikki  eshik  orasi”  romanining  bir  muammosiga 

e’tibor qaratamiz. U ham bo‘lsa, kompozitsiya masalasidir. Asarning kompozitsion 

qurilishini kuzatib, yozuvchi badiiy mahoratini o‘rganib chiqamiz.

 

 

Ma’lumki,  kompozitsiya  adabiyot  nazariyasining  muhim  unsurlaridan  biri 

bo‘lib, har bir asar kompozitsiyasi alohida kuzatuvni talab qiladi. Yetuk ijodkorlar 

hamisha  kompozitsiya  masalasiga  alohida  e’tibor  qaratishgan.  “Ikki  eshik  orasi” 

kompozitsiyasi  ham  o‘ziga  xos,  original,  o‘zbek  romanchiligi  uchun  yangilik 

bo‘lgan edi. Ushbu asoslar malakaviy bitiruv ishimizning dolzarbligini asoslaydi.