ҲАҚИ Қий тиббиёт (Йўқотилган шифо изидан) gerçek tip

тўсқинлик қилади ва кишининг давомли тарзда чарчашига ва
ҳолсизланишига сабаб бўлади. 
Бу ҳолатда соатлар давомида стулда ўтириш ёки тор кийим кийиш
кўкрак ва қорин бўшлиғидаги аъзоларда қон айланишини янада
қийинлаштиради, газ чиқаришни тўсиб, унинг қонга аралашишига
сабаб бўлади. Қон ёмон ҳидли, захарловчи хусусиятлар билан аъзо-
ларга кириб боради ва у ерларда янги касалликларни келтириб
чиқаради. 
Нормал ҳолатда нафас йўли билан олинган қувват кўкрак мускул-
ларини кенгайтириш учун харжланган қувватдан кўп бўлиши
керак.Аммо саноат чиқиндилари, сигарет ва спиртли ичимликлар ҳам
нафас тизимини бузади; унинг табиийлигини ўзгартиради, ҳатто
нафас олиб чиқариш ускунасини тескари ишлата бошлайди: нафас
олганда қорин ичкарига тортилади, чиқарганда эса - шишади. 
Бу ўпкаларнинг пастки қисмларини нафас олиш-чиқариш жараё-
нида иштирок эта олмайдиган ҳолга олиб келади. Ва кўкрак мускул-
ларини кенгайтириш учун сарфланган қувват нафас олиш йўли билан
34

---

олинган қувватдан кўп бўлади. 
Бу ҳолда вужуд негатив қувватни бириктиради ва натижада қув-
ват мувозанати бузилади. 
Бу ишлов (функция) гаплашиш пайтида ҳам бузилади. Яъни инсон
нафас олишда ҳам xудди нафас чиқараётгандагидек гапира олдиган
бўлади. Бу деградация аломатидир. Мазкур ҳолатда нафас, гаплашиш
ва аъзолар ўртасидаги уйғунлик(гармония) бузилади.
Ҳар бир аъзо фақат ўзигагина оид титрашим (вибрация)да
ишлайди.
Динимиз буни 
“ҳар аъзонинг ўзига оид зикри бор”
шаклида
тушунтиради. 
Тескари нафас аъзолар зикрининг бузилишига йўл очади. Зикри
бузилган ёки зикрдан воз кечган аъзо эса касалланади.
Нафас олиб чиқаришни тартибга келтиришнинг энг қисқа ва
қулай йўли 3 кунлик очлик қилиш ва Қуръони Каримни нафас
бошқаруви билан овоз чиқариб 
тажвид
ли ўқишдир. Қуръони
Каримда нафас олиш, чиқариш ва тўхташ жойлари кўрсатилган. Бир
нафасда 30-60 сониягача баланд овоз билан Қуръон ўқиб, 1-2 ой
ичида нафас олиб чиқариш тартибини янгидан изига солиш мумкин. 
Югуриш, жисмоний меҳнат ва сузиш нафас тартибини янгилаш-
нинг бошқа йўлларидир. Аммо тўқ қоринга қироат билан Қуръон
ўқиш ёки югуриш, ишлаш каби ҳаракатлар юрак ва жигарга зарар
беради. Шу сабабдан ҳофиз ва имомлар орасида юрак касалликлари
кўп учрайди. 
Демак, бу ишларнинг таомдан камида 1,5-2 соат кейин қилиниши
мақсадга мувофиқ бўлади.
Жигардаги ҳаво йўлларининг торайишига боғлиқ равишда инсон-
ларнинг нафас олинишини қийинлаштирадиган сурункали обструк-
тив ўпка касаллигининг пайдо бўлишига энг катта сабаб сигарет
чекишдир. Чекилган ҳар бир сигарет бутун бошли бир саноатдир. Бу
саноат айни пайтда 4 минг турли кимёвий моддани ишлаб чиқаради.
Бу кимёвий моддалар орасида мутагенлар, токсинлар, тахминан 60
турли канцероген ва шунга ўхшаш моддалар бор. Буларнинг тахми-
нан 20% тўғридан-тўғри жигар ва қонга, 80% атроф муҳитга ва киши-
ларга зарар беради.
Буруннинг тиқилиб қолиши ҳам томоқдаги муртак безларнинг
(гландаларнинг) шишиши, тана ҳароратининг ошиши ёки теридаги
35

---

қичишмалар касалликларга барҳам беришда фойдалидир. 
Масалан,бурун тешикларининг тўлиб қолиши симпатик ва пара-
симпатик нерв тизимлари орасидаги мувозанатни таъминлайди.
Бурун тўлган пайт уни кимёвий моддалар билан очишга уриниш -
мувозанатни бузишдир. 
Пиёз суви, седана ёғи, аччиқ қовун ёғи ва суви каби табиий очув-
чилар эса қувват мувозанатсизлигига бархам беришда фойдалидир.
Тиқилган буруннинг бир тешигини ёпиб, бошқаси билан нафас олиб
чиқариш, қисқа пайт ичида қувват мувозанатини таъминлайди ва
бурун тиқилиши тез ўтиб кетади.