Agarbiz o’zbekistonimizni dunyoga tarannum etmoqchi, uning qadimiy tarixi va yorug; kelajagini ulug’lamoqchi, uni avlodlar xotirasida boqiy saqlamoqchi bo’lsak, avalombor buyuk yozuvchilarni, buyuk shoirlarni

универсал, барча даражалар учун умумий бўла оладиган ва муайян ижтимоий гуруҳлар учун муҳим 
саналадиган компетенциялар (инструментал (ИК), шахслараро (ШК) ва тизимли компетенциялар (УФК)) 
фарқланади [2].
Украиналик олимлар ўқувчиларнинг еттита таянч компетенциясини белгилашади. Эътиборли томони, 
олимларнинг фикрича, мустақил ўқий оладиган бола келгусида мустақил ва ижодий ишлай ва яшай олади.
1. Ўқиш (билим олиш) компетенцияси. 
2. Умуммаданий компетенция (шахс ва жамият маданиятини барча жиҳатларда оширишни назарда 
тутади). 
3. Фуқаролик компетенцияси. 
4. Тадбиркорлик компетенцияси. 
5. Ижтимоий компетенция.
6. Ахборот-коммуникация технологиялари билан боғлиқ компетенциялар. 
7. Соғлиқни сақлаш компетенцияси.
Ўзбекистон республикаси Халқ таълими вазирлиги, Республика таълим маркази, Олий ва ўрта махсус 
таълим вазирлиги, Ўрта махсус, касб-ҳунар таълими марказининг етакчи мутахассислари билан ўзаро 
ҳамкорликда тузилган мазкур лойиҳаларда умумтаълим фанларини ўқитиш жараёни яхлит уч босқичга 
ажратилган ва қуйидаги компетенциялар таълим жараёнида ўқувчиларда шакллантирилиши лозим бўлган 
асосий таянч компетенциялар сифатида белгилаб берилган: 
- 
Коммуникатив; 
- 
Ахборот билан ишлаш; 
- 
Шахс сифатида ўз-ўзини ривожлантириш; 
- 
Ижтимоий фаол фуқаролик; 
- 
Умуммаданий. 
- 
Математик саводхонлик, фан ва техника янгиликларидан хабардор бўлиш. 
Таълим жараёнида ўқувчиларда шакллантирилиши лозим бўлган бу таянч компетенциялар ҳар бир фан 
доирасида предметга оид компетенцияларни шакллантириш билан параллел равишда олиб борилиши ва 
такомиллаштирилиши мақсадга мувофиқ. Шунга кўра, 2016 йилда мукаммал лойиҳалаштирилган Ўзбекистон 
Республикаси узлуксиз мажбурий таълим тизимининг Давлат таълим стандартлари ва ўқув дастурларида 
ўқувчиларда шакллантириладиган ва ривожлантириладиган метапредметли, яъни таянч компетенцияларнинг 
умумий таснифи ҳамда ҳар бир фан моҳиятидан ўсиб чиқадиган махсус таснифлари алоҳида-алоҳида кўрсатиб 
берилган.