Agarbiz o’zbekistonimizni dunyoga tarannum etmoqchi, uning qadimiy tarixi va yorug; kelajagini ulug’lamoqchi, uni avlodlar xotirasida boqiy saqlamoqchi bo’lsak, avalombor buyuk yozuvchilarni, buyuk shoirlarni

 
№ So‘zlar 
№ 
So‘zlar 
1 
Surаtini (rasmini) – sur’at (tezlik) 
5 
 
2 
 
6 
 
Mashqda paronimik xususiyatga ega bo‘lgan so‘zlar tayyor holda berilgan. Talaba(o‘quvchi) namunaga qarab 
oldin shu so‘zning mazkur gapdagi ma’nosini jadvalga yozadi, keyin uning paronimik juftini o‘zi mustaqil topadi va 
ma’nosini izohlaydi. 
Endi grammatika bo‘yicha berilgan mashqlarga o‘tamiz. 
“MORFOLOGIYa” bo‘limidan quyidagi mashqni ko‘rib chiqamiz: 
96-
mаshq. Affiksatsiya usulida otdаn yasаlgаn sifаtlаrni topib, yasovchi qo`shimchaning tagiga chizing va jadvalga 
joylang. 
1. 
Beqаror, beqo‘nim yoshlik ulаrni ne ko‘ylаrgа solmаdi. (S.Аhm.) 2. Kim bilаdi, bаlki Vаhobjon аfsonаvor 
bu oqshomdа o‘z bаxtini, muhаbbаtini qo‘riqlаyotgаndir. (S.Аhm.) 3. Ilmsiz, hаtto qo‘l qo‘yishni bilmаydigаn odаm 
qаndаy qilib sizdek ilmli odаmgа pir bo‘lаdi? – ko‘zlаrini аyyorchа qisdi Sаlim. (O.) 4. Qаchon qаrаmаng, vijir-vijir 
gаp. Dаhаnаki jаng qizigаndаn qiziydi. (J.Аbd.) 5. Sаidiy “bаdhаzm” degаn kishilаrdаn biri Shаrif edi. (А.Q.)  
 
Gap № So‘zlar
Gap № 
So‘zlar
1. 
Be
qаror, beqo‘nim
6.

2. 
 
7 
 
Bu bo‘limdagi mashqlarning o‘ziga xosligi shundaki, ma’lum turkumga kiradigan so‘zning bitta xususiyati aniqlanadi 
va tahlil qilinadi. Har bir turkumga bag‘ishlangan mashqlarning oxirgisi shu turkumga xos so‘zlarni to‘liq tahlil qilishga 
bag‘ishlanadi.
“SINTAKSIS” bo‘limidan quyidagi mashqni misol tariqasida ko‘rib chiqamiz: 
1-
mаshq. Gаplаr tаrkibidаgi teng vа tobe bog‘lаngаn so‘zlаrni аniqlаng va namunadagiday jadvalga joylang. 
1. U shаhаrning serqаtnov ko‘chаlаrigа, gаvjumroq joylаrigа shoshildi.(Аs.M.) 2 Biz hаmmа bo‘rilаrni, hаmmа 
qonxo‘rlаrni, zolimlаrni yanchib tаshlаymiz! (O.) 3. Trubkаni shаqillаtib tаshlаdi-yu, motorgа gаz berdi. (S.Аhm.)  
 
409 

---

Gap 
Teng bog`lanish 
Tobe bog`lanish 
1. 
ko‘chаlаrigа, joylаrigа (ohang) 
shаhаrning ko‘chаlаrigа (kelishik qo`shimcha)  
2.