Agarbiz o’zbekistonimizni dunyoga tarannum etmoqchi, uning qadimiy tarixi va yorug; kelajagini ulug’lamoqchi, uni avlodlar xotirasida boqiy saqlamoqchi bo’lsak, avalombor buyuk yozuvchilarni, buyuk shoirlarni

«Tarmoq» metodi 
Bu metod – o`quvchini mantiqiy fikrlash, umumiy fikr doirasini kengaytish, mustaqil ravish darsliklardan va 
adabiyotlardan foydalanishga o`rgatishga qaratilgan. «Tarmoq» metodidan foydalanishda o`quvchilarga uning qoidalari 
quyidagicha tushuntiriladi: 
1. Nimaniki o`ylagan bo`lsangiz, ish – qog`ozga yozing . Fikringizni sifati to`g`risida o`ylab o`tirmay, ularni 
shunchaki yozib bering . 
2. Yozuvingizni orfografiyasi yoki boshqa jihatlariga e`tibor bermang . 
3. Belgilangan vaqt nihoyasiga yetmaguncha yozishdan to`xtamang . 
4. Berilgan mavzuga bog`liq tushunchalarni ko`proq o`z fikringizga bog`lashga harakat qiling .
O`quvchilar ogohlantirilganidan so`ng bu usulni yangi mavzuni e`lon qilishdan oldin, yangi mavzuni 
mustahkamlashda ham qo`llash mumkin. O`quvchilar suv havzalari nomlarini yozib bo`lganlaridan keyin, ularni ijodiy 
fikrlashlarini rivojlantirish uchun ”T metodi” dan foydalanamiz. Ular mustaqil tarzda iste’molga yaroqli va iste’molga 
yaroqsiz suvlarni ajratadilar. 
T sxemasi 
O’quvchilar guruhlarga bo`linib guruhlardan navbatma-navbat chiqib topshiriqni bajaradilar. 
O’ quvchilar o’zlari yashaydigan joyda qanday daryo , ko’l, soy, ariqlar borligi haqida aytadilar. Yashayotgan 
joylaridagi suv havzalari qayerda paydo bo`lishligini o’quvchilar o’zlari tavsiflab beradilar. O’qituvchi mavzuni 
mustahkamlash uchun “To`g`ri jumlani top” o’yinidan foydalanib, o’quvchilarga topshiriq beradi. ( To`da qishlog`i 
misolida ko`ramiz). O`yinning shartiga ko`ra, mavzuga oid atamalar: daryo, kanal, soy, ariq nomlari yoziladi, 2- 
variantda ushbu atamalarga mos javoblar tartibsiz beriladi. Guruhlar bu ko’rsatilgan ustunlardagilarni to’gri , bir-biriga 
mosini topishlari kerak. 
a) Sirdaryo 
b) Shimoliy Farg’ona kanali
c) To’da soy 
d) Katta To’da arig’i 
1)Tog’larda muz va qorlarning erishidan 
2)O`zbekistondagi eng uzun daryo 
3)Shimoliy Farg’ona kanali suvidan 
4)Kanal va soyning suvidan 
O’quvchilarga darsni samarali o’tishda zamonaviy pedogogik texnologiyalardan foydalanish maqsadga 
muvofiq sanaladi. Chunki o’quvchilar jamoa bo’lib ishlashni o’rganadilar, darsda barcha faol ishtirok etadi, birgalikda, 
hamkorlikda faoliyat olib boradi. O’quvchilar erkin fikrlashni o’rganadilar, hamma o’z fikrini bayon qilishga yo’l 
ochiladi. 2- sinfda o’quvchilar suvning uch xolatida bo’lishligi haqida dastlabki tushunchalarga ega bo’ladilar. 
“Yomg’ir va qorla qaerda paydo bo’ladilar?” degan savolga hamma o’quvchilar qiziqadilar. Bu xolatni o’qituvchi 
“Zinama-zina” metodidan foydalanib o’quvchilarga tushuntiradi.
Ushbu texnologiya o‘quvchilarni o‘tilgan yoki o‘tilishi kerak bo‘lgan mavzu bo‘yicha yakka va kichik jamoa 
bo‘lib fikrlash hamda o‘zlashtirilgan bilimlarni yodga tushurib, to‘plangan fikrlarni umumlashtira olish va ularni 
yozma, rasm, chizma ko‘rinishida ifodalay olishga o‘rgatadi. O‘quvchilar bu texnologiya orqali guruhlarda ishlashga 
o‘rganadilar, o‘tilgan mavzuni sub`yekt o‘qitish orqali mustahkamlaydilar. 
O’quvchilarda ekologik tarbiyani shakllantirishda o’zlari yashab turgan joydagi ariq, soy, kanal, daryolarning 
suvlari insonlarning hayotida ahamiyati katta ekanligini biladilar. Kundalik hayotimizda doimo uchrab turadigan 
hayotiy misollar orqali biz insonlar tabiatga qanday ta’sir o`tkazayotganimizni his etadilar. Chiqindilarni belgilangan 
joyga tashlamaslik, tabiat in’om etgan ne’matlardan oqilona foydalanmaslik oqibatida insonlar va tabiat o`rtasida 
nomutanosiblik kelib chiqmoqda. O`quvchilarga tabiatni asrash- butun dunyoni asrash, o`z Vatanimizni asrash, o`z 
qishlog`imiz, o`z uyimizni asrash ekanligini ularning ongida shakllantirmoq lozim. O`quvchilarni mantiqiy 
fikrlashlarini kengaytirish uchun “Veyn diagrammasi”dan foydalanamiz.