Agarbiz o’zbekistonimizni dunyoga tarannum etmoqchi, uning qadimiy tarixi va yorug; kelajagini ulug’lamoqchi, uni avlodlar xotirasida boqiy saqlamoqchi bo’lsak, avalombor buyuk yozuvchilarni, buyuk shoirlarni

 
БЎЛҒУСИ ТАРБИЯЧИ-ПЕДАГОГЛАРНИ ИННОВАЦИОН ЖАРАЁНГА
ТАЙЁРЛАШ МАСАЛАЛАРИ
 
ТЕШАБОЕВА З.С. Тошкент шаҳар Чилонзор тумани 407-МТМ. 
Бугунги глобаллашув даврида бўлғуси педагог-тарбиячиларни малакали кадр қилиб тайёрлаш, уларда 
келгуси педагогик фаолиятларида рақобатга асосланган муҳит яратиш малакаларини шакллантиришда 
педагогика коллежларидаги таълим жараёни алоҳида ўрин тутади. Дарҳақиқат юқорида айтилган вазифаларни 
амалга оширишда таълим-тарбия жараёнини ўзига хос янгиланишлар, ўзгаришлар уйғунлигида амалга ошириш 
талаб этилади. Бундай янгиланиш, ўзгаришларни амалиётга жорий қилиш-инновацион жараён, шу жараённи 
амалга оширишнинг турли йўл-йўриқлари инновация усуллари деб номланади. Инновация бу- янги киритилган 
шароит, жамиятнинг ривожланиши таъсирида ўзгараётган инсон эҳтиёжларини қондириш учун янги амалий 
воситани яратиш, тарқатиш ва фойдаланишнинг мажмуавий жараёнидир. Таълим жараёнидаги инновацион 
ўзгаришлар таълим тизимига ҳар қандай янгиликнинг киритилиши бевосита ўқитувчи фаолиятини янгилаш ва 
ўзгартириш орқали амалга оширилишидир. Мамлакатимизда таълим соҳасида бир қанча ислоҳотлар, 
ўзгаришлар амалга оширилмоқда. Бу эса барча педагоглардан ўзгаришлар билан ҳаммоҳанг тарзда фаолият 
юритишни талаб этади. Бироқ таълим мазмуни, тарбия жараёни қанчалик янгиланмасин, стандартлар яратиб 
берилмасин, уларни қай йўсинда ўқув жараёнига татбиқ этиш, сифат даражаси, самарадорлиги бўлғуси педагог-
тарбиячининг касбий ва методик маҳорати, ижодкорлиги, ташаббускорлиги, янгиликни жорий эта олиш 
қобилиятига боғлиқ. Афсус янги битирувчи мутахассислар орасида ўқув жараёнига янгича ёндошишга тайёр 
эмаслик ҳолатлари намоён бўлиб қолмоқда. Шунинг учун сифатли таълимни амалга ошириш, ўқувчига пухта ва 
чуқур билим бериш, эркин фикрловчи, баркамол шахсни тарбиялашда педагог-тарбиячиларни тайёрлаш 
тизимида инновацион технологиялардан фойдаланиш долзарб муаммо ҳисобланади. Ўқув-педагогик жараёнга 
янгиликни олиб кирувчиларни инноваторлар дейилади. Янгиланиш-янги метод, технология, ўқув дастурларини 
янгилашни, инновация-жараённи янгилашни билдиради. Инновацион жараён қуйидагича татбиқ этиш 
босқичларига эга: 
1. 
Педагогик янгиликни яратилиши; 
292 

---

2. 
Янгиликни қабул қилиш, ўзлаштиришга интилиш, баҳолаш; 
3.
Янгиликни татбиқ этиш, фойдаланиш учун таҳлил этиш; 
4. 
Таълим муассасаларида кенг ёйиш, татбиқ этиш. 
Бунда педагог таълим мазмунига мос мақсадни аниқ қўйиши, вазифани белгилаб олиши, татбиқ этиш 
шаклини белгилаш, услубни танлаш, натижа олиш, таҳлилий хулоса чиқариши зарур.
Янги мазмун деганда янги ғоянинг туғилиши, концептуал мазмунни белгилаш, уни ўзлаштириш, 
янгилик киритиш жараёнига ўқитувчини, ўқувчини тайёрлашни тушуниш мумкин.
Инновацион жараён қуйидаги босқичлар асосида амалга оширилади. 
 
Режалаштириш 
 
Ташкилий-педагогик ишлар 
 
Жараёнга раҳбарлик 
 
Назорат этиш 
 
Таҳлил этиш 
Педагогика коллежларининг таълим-тарбия жараёнида инновацион технологиядан фойдаланиш бўлғуси 
тарбиячи-педагогларда танлаган касбига қизиқишни уйғотади. Ўқитувчи ўқув жараёнини лойиҳалашда 
ўқувчилар фаоллигини ошириш, уларни ҳамкорликка чақириш, дарслик, ўқув қўлланмалар билан ишлаш, 
мустақил равишда мавзуга оид маълумотларни манбалардан излашга йўналтириши лозим. Дарс давомида 
ўқитувчи томонидан яратилган таълимий вазиятлар ўқувчиларни мавзу мазмунига доир фикрларини билдира 
олишларига, билдирган фикрини ҳимоя қилиш, исботлай олишларига имкон бериши керак. Педагог томонидан 
яратиладиган инновацион ўқув жараёни ўқувчини фикрлашга, ўйлашга, ўзи танлаган касбига психологик, 
методик, маънавий-маърифий тайёргарлигидаги мавжуд нуқсонларни бартараф этишга ундаши зарур.
Юқорида келтирилган фикр-мулоҳазалардан келиб чиқиб, янгиланишларни ўқув машғулотларига 
киритиш босқичларини келтирамиз. 
Хулоса ўрнида айтишимиз мумкинки, бўлғуси тарбиячиларда мен танлаган касб жамият тараққиёти, 
равнақи учун нақадар мураккаб ва масъулиятли, бироқ завқли ва шарафли деган фикрни туғдириш педагогика 
коллежлари ўқитувчиларининг бош мақсади бўлиши даркор.