Agar fanga oid terminlar noaniq bo‘lsa, fanning o‘zi noaniqdir

Kr – kripton

Nodir (inert) gaz, metallmas. Rangsiz. Kr ning havodagi miqdori 1,1∙10^–4% (um.). Suv, etanolda juda yomon eriydi. Klatratlar 8Kr∙46H₂O va solvatlar 2,14Kr∙12C₆H₅OH hosil qiladi. Kimyoviy passiv, kislotalar, ishqorlar bilan reaksiyaga kirishmaydi. He, Ne, Ar dan farqli ravishda bir muncha reaksion qobiliyatga ega; atomar ftor bilan birikadi (KrF₂ hosil bo‘ladi). Beqaror KrF₄, KrO₃∙H₂O va BaKrO₄ larning olinganligi ham ma’lum. Olinishi – quyi haroratda suyuq havoni fraksion distillash.

Mr = 83,80; d_(q) = 3,100^{(– 273)}; d_(s) = 2,412^{(– 154)}; ρ = 3,745 g/l (n.sh.);

t_suyuq = – 157,37 °C (p); t_qayn = – 153,35 °C;
Xe – ksenon

Nodir (inert) gaz, metallmas. Rangsiz. Havodagi miqdori 8∙10^–6% (um.). Suvda yomon, organik erituvchilarda yaxshiroq eriydi. Solvatlar hosil qiladi: 4Xe∙3C₆H₅OH. Kislotalar, ishqorlar bilan ta’sirlashmaydi. Reaksion qobiliyati Kr ga nisbatan yuqori, kuchli oksidlovchilar bilan reaksiyaga kirishadi. Olinishi – quyi haroratda suyuq havoni fraksion distillash.

Mr = 131,29; d_(q) = 2,700^{(– 140)}; d_(s) = 2,987^{(– 109)}; ρ = 5,851 g/l (n.sh.);

t_suyuq = – 111,85 °C (p); t_qayn = – 108,12 °C; v_s = 24,2⁽⁰⁾, 9,7⁽²⁵⁾, 7,12⁽⁵⁰⁾.
1. 8Xe∙46H₂O(klatrat) = 8Xe + 46H₂O (t > – 3,35 °C).

2. Xe + F₂ = XeF₂ (20 °C, UB-nurlantirish yoki 300 – 500 °C, p).

3. Xe + 2F₂ = XeF₄ (400 °C, p; Xe₂, XeF₆ qo‘shimchalari),

Xe + 3F₂ = XeF₆ (300 °C, p, XeF₄ qo‘shimchasi).

4. Xe + Cl₂ = XeCl₂ (– 230 °C dan 20 °C gacha, elektr razryadi).

5. Xe + 3KrF₂ = XeF₆ + 3Kr (20 °C).

6. Xe + O₂F₂ = XeO₂F₂ (20 °C).

7. Xe + EF₆ = (Xe^I)[EF₆] (20 °C; E = Ru, Rh),

3Xe + (XeF⁺)[SbF₆] + SbF_5(c) = 2(Xe₂⁺)[SbF₆].

8. Xe + PtF₆ = (Xe^I)[PtF₆] (25 – 60 °C; SF₆ atmosferasida),

2Xe + 4PtF₆ = (Xe^II)[PtF₆]₂ + (Xe^II)[Pt₂F₁₀] + F₂ (165 °C).

9. Xe + 2(O₂⁺)[PtF₆] = (Xe^II)[PtF₆]₂ + 2O₂ (20 °C).

Rn – radon

Nodir (inert) gaz, metallmas. Rangsiz. Radioaktiv, eng barqaror izotopi – ²²²Rn (yarim emirilish davri 3,824 kun). Suvda yomon, organik erituvchilarda yaxshi eriydi. 8Rn∙46H₂O tarkibli klatrat hosil qiladi. Reaksion qobiliyati ksenonga nisbatan yuqori, lekin juda radioaktivligi sababli (reaksion aralashmani qizdiradi va reaksiya mahsulotlarini parchalaydi) kimyoviy xossalari kam o‘rganilgan. Kuchli oksidlovchilar ta’sirida oksidlanadi; ftor bilan (hosil bo‘ladigan mahsulot – RnF_n (n ≥ 2) ko‘rinishdagi ftorid-larning qattiq aralashmasi), suyuq BrF₃ va BrF₅ bilan (taxminiy mahsulot – RnF₂), 25 °S da qattiq (O₂⁺)[SbF₆] bilan (mahsulot – RnF⁺[SbF₆]^–) ta’sirlashadi. Tabiatda ²³²Th, ²³⁵U, ²³⁸U, ²¹⁸At, ²²⁶Ra nuklidlarining radioaktiv emirilishi natijasida hosil bo‘ladi.

Mr = 222,018; d_(s) = 4,40^{(– 62)}; ρ = 9,73 g/l (n.sh.);

t_suyuq = – 71,0 °C; t_qayn = – 61,9 °C;