Қадими Шарқ ва Ғарб фалсафаси вужудга

Томас
Мор
(I476-I535 й)
Уй
ғониш даври
фалсафасида янги
ижтимоий-сиёсий
ғоялар,
жумладан,
илк
утопик
таълимотларнинг
асосчиларидан
бири.
Унинг
асосий
асари
"Утопия"дир. Томас Мор фикрича, жамиятдаги
барча
иллатларнинг
сабаби
хусусий
мулкчиликнинг
ҳукмронлигидадир;
жамиятда
адолатсизликнинг
ҳукм суриши кишиларнинг
манманлик, мактончо
қлик каби сифатлари билан
бо
ғлиқдир.
*
Томазо Кампанелла (I568-I639) италиялик
хаёлий социалистдир. Ўзининг "
Қуёш шаҳри"
асарида адолатли жамият тў
ғрисидаги ғояларни
илгари сурган. Кампанелла, хусусий мулкчиликка,
жамиятнинг кескин таба
қаланишига, зулм ва
адолатга
қарши бўлган. У бир бутун ҳаёлий
адолатли жамият
қуриш тўғрисида фикр юритиб,
инсониятни
ягона
давлатга
бирлаштиришга,
миллий, диний
қарама-қаршиликларни бартараф
қилишга даъват этган.
80

---

81
Т. Мор фалсафаси «Утопия» асарида ўз аксини топган. 
(Утопия (юнон. – хеч каерда йук жой) – идеал давлат жойлашган,
уйлаб чикилган орол). Т. Мор карашлари бўйича Утопияда
Хусусий мулк бўлмайди;
Ишлаб чикаришд ҳамма фуқаролар катнашиши шарт;
Мехнат хаммани мехнат мажбуриятидан келиб чиқилган ҳолда амалга оширилади;
Ишлаб чикарилган озик-овкатлар (мехнат натижаси) жамият ихтиёрига утади (жамият омборлари)
ва Утопия фукаролари уртасида тенг булинади;
Бутун ахоли мехнат билан машғул бўлгани учун, Утопияни таъминлаш учун –
олти соатлик иш куни етарли бўлади;
Илмга алохида кобилиятга эга бўлганлар, мехнатдан озод килинганлар;
Қора ишларни малаклар бажаради – асирлар ва маҳкум этилган жиноятчилар;
Жамият қон қариндошлардан эмас, балки «мехнаткаш оиладан» ташкил топган;
Хамма амалдорлар тўғридан тўғри ёки яширин овоз бериш йўли билан танланади;
Эркак ва аёллар тенг хукукга эгалар (мажбуриятлари ҳам тенг);
Шаҳар ахолиси Худога ишонадилар
.

---