Adabiy turlar va janrlar nazariyasi

Epik asarda voqea-hodisalarni hikoya qilib berayotgan shaxs roviy yoki hikoyachi deb yuritiladi. Yuqorida aytganimizdek, epik asarda rivoya ko`pincha muallif tilidan, ba`zan esa personajlardan biri tilidan olib boriladi.

• Epik asarda voqea-hodisalarni hikoya qilib berayotgan shaxs roviy yoki hikoyachi deb yuritiladi. Yuqorida aytganimizdek, epik asarda rivoya ko`pincha muallif tilidan, ba`zan esa personajlardan biri tilidan olib boriladi.

• Masalan, G`afur G`ulomning "Shum bola", "Yodgor", X.To`xtaboyevning "Sariq devni minib", E.A`zamovning "Otoyining tug`ilgan yili" kabi qissalarida rivoya personaj tilidan olib boriladi.

• Dramatik asarlarning asosiy janrlari.
• Drama-badiiy adabiyotning epos, lirika bilan bir qatorda3 asosiy turidan biri.Dramaa teatrga ham taalluqli. Syujetlilik, harakatlarning ziddiyatga asoslanishi va ularning sahna, epizodlarga boʻlinishi, bayonning yoʻqligi, personajlar munosabatlarining oʻzaro soʻzlashuvga asoslanishi dramaning oʻziga xos xususiyatidir. Ijtimoiy (konkret tarixiy va umuminsoniy) muammolarni aks ettiruvchi dramatik ziddiyatlar qahramonlarning xatti-harakatlarida, avvalo dialog va monologlarda ifodalanadi. Drama matni koʻrishga (imo-ishora, harakat), shuningdek, eshitishga moʻljallanadi. U sahnaviy makon, zamon va teatr texnikasi imkoniyatlariga ham muvofiq keladi.

• Dramaning nazariy tekshirilishi Aristotel davridan boshlanadi, bu drama va uning asosiy janrlari haqidagi an'anaviy yunon teatrining klassik davridagi qadimiy yunon teatrining kuzatuvlari asosida an'anaviy g'oyalarni uyg'unlashtirdi. Hozirgacha klassik namuna va an'anaviy estetik vakolatxonalarga yo'naltirilgan badiiy shaklda badiiy shaklda, Aristotel nazariy nazariyasi keskin o'zgarmadi. Vaziyat XX asrda zamonaviy davrning boshlanishi bilan o'zgargan, shu sababli turli xil masalalarning yangi nazariy asoslari, umumiy aloqasi, estetik mohiyat, mualliflik va boshqalar mavjud bo'lgan.

• Lirika (yun., cholg'u asbobi) adabiy tur sifatida qadimdan shakllangan bo'lib, o'zining bir qator xususiyatlariga egadir. Lirikaning belgilovchi xususiyati sifatida uning tuyg'u-kechinmalarni tasvirlashi olinadi. Ya'ni epos va dramadan farqli ravishda, lirika voqelikni tasvirlamaydi, uning uchun voqelik lirik qahramon ruhiy kechinmalarining asosi, ularga turtki beradigan omil sifatidagina ahamiyatlidir. 

• Umuman lirikaga xos bo'lgan lirik meditatsiya (hissiy mushohada, his-tuyg'uga yo'g'rilgan mushohada) meditativ she'riyatning asosini tashkil qiladi. Shoirning mavjudlikning konkret masalasi - hayot va o'lim, inson taqdiri yoki fe'1atvori, jamiyat va h.k. masalalar haqidagi mushohadasi asosiga qurilgan she'rlar intellektual lirika namunasi sanaladi. Intellektual lirikada birmuncha sokinlik, aytish mumkinki, birmuncha «sovuqqonlik» kuzatiladiki, bu unda aqlning hisdan ustunligi bilan izohlanishi mumkin.

Adabiy turlar va janrlar(Tarixi va nazariyasiga doir): 3 tomlik.- T.1.- T.:Fan,1991.

• Adabiy turlar va janrlar(Tarixi va nazariyasiga doir): 3 tomlik.- T.1.- T.:Fan,1991.
• Adabiyot nazariyasi: 2 tomlik. T.2.-T.,1979
• O`zbek adabiyotida janrlar tipologiyasi va uslublar rang-barangligi.-T.:Fan,1983.
• Normatov U.,Quronov D. Romanning yangi umri\\Jahon adabiyoti.-2001.-№9