Abdulla sher axloqshunoslik


Макиавелли H. Государь. М ., «Планета», 1990. С. 49—50



Download 10,65 Mb.
Pdf ko'rish
bet69/209
Sana07.07.2022
Hajmi10,65 Mb.
#753233
1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   209
Bog'liq
Axloqshunoslik (Abdulla Sher) (1)

1 Макиавелли H. Государь. М ., «Планета», 1990. С. 49—50.
www.ziyouz.com kutubxonasi


«...Tajribadan shuni bilam izki, bizning d avrim izda ulug‘ ishlarni 
am alga oshirishga faqat bergan so‘zining ustidan chiqm aslikka uringan 
va kerak odam ni laqillatib ketishni uddasidan chiqqanlargina erishgan; 
b undaylar o xir-oqibatda rostgo‘ylikka intilgan hukm dorlarga nisbatan 
juda katta yutuqlarni q o ‘Iga kiritganlar.
Shuni bilish kerakki, dushm anga qarshi ikki y o ‘l bilan kurashish 
m um kin: biri — q o n u n yo‘li, ikkinchisi — kuch ishlatish. B irinchisi — 
insonga, ikkinchisi — yirtqichga xos; am m o birinchisi yetarli natija 
berm aganligi uch un k o ‘pincha ikkinchi yo‘lga m urojaat qilishga t o ‘g ‘ri 
keladi. B undan chiqadigan xulosa shuki, h u k m d o r h a m inson, ham
yirtqich tabiatini o ‘zida mujassam etm og ‘i kerak.
Y irtqich lar orasid a h u k m d o r ikkitasiga o ‘xshash u c h u n harak at 
qilm og‘i zarur: bulam ing biri — arslon, ikkinchisi — tulki... G ap shundaki, 
oqil hukm dor o ‘z bergan va’dasini bajarishga d o im h am intilishi shart 
em as. C hunki o d am lar o ‘lib-tirilib va’dani bajarish uch un urinishga 
arzim aydi, ularning o ‘zlari va’dalarida turm aydi. V a’dani buzish uch un 
esa d o im o b a h o n a to p s a b o ‘lad i. Q a n c h a d a n - q a n c h a t in c h lik
shartnom alari, q a n c h ad a n -q an c h a kelishuvlar h u k m d o rla r so ‘zlarining 
ustidan chiqm aganlari uchun am alga oshm ay qolgan. B unda kim d a- 
kim tulkilik qilgan boMsa, o ‘sha yutib ketgan. L ekin yolg‘o n n i ham
eplash kerak, qotirib q o ‘yish lozim: chuv tu shadigan od am esa d oim o 
topiladi»1.
D arhaqiqat, yuzaki qaraganda, M akiavellining bu fikrlari axloqiylik 
nuqtayi nazaridan hech bir m ezonga to ‘g ‘ri kelm aydigandek k o ‘rinadi. 
Aslida esa unday em as. Buni anglash uch u n quyidagi om illarni nazarda 
tu tm o q lozim.
Birinchidan, m utafakkir o ‘z Vatani Italiyani ozod va birlashgan holda 
k o ‘rishni istaydi. Bu ezgu y o ‘lda V atan du sh m an larin i aldash, ularga 
bergan so‘zining ustidan chiqm aslik ozodlik va birlikka olib keladigan 
vosita sifatida nam o yon b o ‘ladi, ya’ni ezgulik h a m d a ulug‘vor orzular 
tantanasi y o'lida xizm at qiladi.
Ikkinchidan, ju d a k o ‘p o ‘rinda M akiavelli «yangi hukm dor» iborasini 
ishlatadi. Yangi h u k m d o r, t o ‘g ‘rirog‘i, yangi pay d o b o 'lg a n davlat 
hukm dori quvlik va q a ttiq q o ‘llik siyosatini olib b o rm asa, davlatni h am , 
m am lakatni h am , m ustaqillikni ham saqlab q ololm aydi, y a’ni o ‘tish

Download 10,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   209




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish