A team of politicians

28.Халқларнинг буюк кўчиши ва халқаро муносабатлар.
Xalqlarning buyuk ko’chishi davrida German qabilalari diplomatiyasi German qabilalari II—IV asr o’rtalarida o’zlarining ishlab chiqarish kuchlarini anchagina rivojlantirdilar. Ular yerlarini TSezar va Tatsit zamonidagidan yaxshiroq ishlay boshladilar. Ularda hayvonlarning nasli (jumladan, otlarning nasli) yaxshilandi. Hunarmandchilikni rivojlantirishda ancha olg’a ketildi, Germaniyaning ko’p joylarida yer ustidagi yekn uncha katta bo’lmagan chuqurlikdagi rudalar ishlana boshlandi. CHegara oblastida yashovchi germanlar rimlik savdogarlar bilan oldi-sotdi qila boshladilar. Varvarlarning aholisi tobora ko’payib borganligi uchun yer masalasi juda keskin masala bo’lib qoldi. Varvarlar aholining oshib-toshib ketayotganligini sezmoqda edilar. Ular imperiyaning serhosil va qisman butunlay ishlov berilmagan yerlarini ishg’ol qilishga intildilar. Butun bir varvar qabilalarini Rim imperiyasiga qarshi keskin kurash olib borishga olib kelgan eng muhim va asosiy sabab yer tanqisligi edi.
Bu vaqtga kelib german qabilalarining ichida katta o’zgarishlar sodir bo’ldi. German jamiyatining tobora ko’proq tabaqalanib borishi - zodagonlarnint ajralib chiqishi, ularga qaram bo’lgan kishilar sonining ko’payishi va hokazolar bilan bir qatorda, qabilalarning katta-katta ittifoqlarga birlashuv protsessi ham yuz bermoqda edi. Quyi Reynda hamda YUtlandiya yarim orolida angl-saks qabilalari birlashmasi; O’rta Reynda frank qabilalari ittifoqi; YUqori Reynda allemanlar ittifoqi (bunga kvadlar, markomanlar, qisman svevlar kirardi); Elbada va Elbaning narigi tomonida langobardlar, vandallar, burgundlarning ittifoqlari tashkil topdi. Bundan oldingi bobda gotlarning ikkita ittifoqi - vestgotlar ittifoqi va ostgotlar ittifoqi vujudga kelib, bularning har biri Dunay va Qora dengiz bo’yi rayonida ko’p qabilali davlat tashkil qilganligi gapirib o’tilgan edi. IV asrniig oxirlaridan boshlab va ayniqsa V asrda varvarlar yoppasiga imperiya territoriyasiga qarab yo’l olib, uni asta-sekin istilo qila boshladilar. To’g’ri, bu istilo qilish qariyb butun bir asrga cho’zildi. Ancha vaqtgacha bu istilochilar rasman imperiyaning «ittifoqchilari» deb qaraldi. Biroq zamondoshlar bu nomga aldanmadi. o’arbiy Rim imperiyasining tobora qulab borayotganligi shubhasiz haqiqat edi. CHunki varvarlar imperiyani istilo etish bilan bir vaqtda imperiya territoriyasiga o’zlarining butun oilalari, uy anjomlari, sigir-buzoqlari va hokazolari bilan ko’chib kelib; o’rnashayotgan edilar. SHuning uchun IV asrning oxirini va V asrning hammasini o’z ichiga olgan bu davrni tarixchilar odatda Xalqlarning buyuk ko’chish davri deb ataydilar.
Gotlar va Qora dengiz bo’ylarida. Xunnlarning kelishi. Bu ko’chish imperiya territoriyasiga gotlarning bostirib kirishidan boshlandi, deb hisoblanadi. Ostgotlar va vestgotlarning imperiya bilan totuv yashashlari mumkindek tuyular edi. O’sha vaqtda Yevropaning janubi-sharqida bu varvarlarning juda keng yer maydonlari bor edi. Vestgotlarda ham, ostgotlarda ham hech qanday «er qahatchiligi» yo’q edi. To’g’ri, ostgot zodagonlari goh-goh Bolqon yarim oroliga hujum qilib turar edilar. Lekin ikkinchi tamondan, gotlar SHarqiy Rim imperiyasi bilan tinch savdo aloqalari ham olib borar edilar. Gotlar xristianlikni sharqiy rimliklardan qabul qilgan edilar. Gotlar o’rtasida xristianlikni targ’ib qilgan kishi yepiskop Ulfila bo’ldi, u injilni va diniy kitoblarni got tiliga tarjima qildi.
Ikki davlatning eng kuchlisi - Ostgotlar davlati bo’lib, u ko’p qabilali ittifoq edi, bu ittifaq o’zining ostgot qabilasidan tashqari, slavyan va sharqiy sarmat qabilalaridan bir qanchasini o’z ichiga olgan edi, bu davlatga qirol Germanarix 50 yil boshchilik qildi (u 375 yilda vafot etdi). Osttotlarning o’zlari mahalliy madaniyat ta’siriga anchagina berilib, mahalliy aholi bilan qisman aralashib keta boshlagan edi.