A. M. Mannonov n. A. Abdullayev r. R. Rashidov

100 
Pirseyedi, B. The Small Arms Problem in Central Asia: Features and
Implications / United Nations Institute for Disarmament Research (UNIDIR).
- Geneva, 2000/8. - P. 18-22.

---

bilan shug‘ullangan pokistonlik jumalist, “Tolibon” muammosi 
bo‘yicha mutaxassis Ahmad Rashid quyidagicha tavsiflaydi: “Bu 
yigitlar men 1980-yillarda bilgan mujohidlar - o‘z qabila va urug‘i 
liaqida batafsil hikoya qilishga qodir, tashlab kelgan xo‘jaliklari 
va vodiysini qo‘msab eslaydigan hamda afg‘onlar tarixidan afsona 
va rivoyatlar aytib bera oladigan erkaklardan o‘zgacha dunyo edi. 
Bu yigitlar o‘z Vatanini tinchlik vaqtida hech qachon ko‘rmaganlar, 
Afg‘onistonni bosqinchilarga qarshi yoki o‘z ichidagilarga 
qarshi urush holatidan boshqa sharoitda ko‘rmaganlar avlodidan 
hisoblanardi... Ular hech qanday ildizga va ishga ega bo‘lmagan, 
behalovat, iqtisodiy jihatdan benavo, o‘zligini zaif anglaydigan 
aynan urush yetimlari edi...”101.
1994-yilda “Tolibon” harakati siyosiy rahbariyati afg‘on jami- 
yatining an’anaviy elitasi tarkibiga kirmaydigan yetakchilardan 
iborat edi. Jumladan, siyosiy rahbar - mulla Muhammad Umar 
Oxunzoda ilgari mujohidlaming dala qo‘mondonlaridan biri hisob- 
langan Nabi Muhammadiy yetakchiligidagi qarshilik harakatining 
oddiy a’zosi bo‘lgan bo‘lsa, harakat asoschilaridan yana biri Abdu­
rahmon Sovet qo‘shini afg‘on zaminiga kirib kelganda Pokistondan 
panoh topgan qochoqlardan biri edi. Bundan tashqari, “Tolibon” 
rahbarlari orasida maxfiy politsiya departamentining sobiq amal- 
dori Muhammad Akbar, general Muhammad Jiloniylar bor edi. Shu 
nuqtayi nazardan qaraganda, afg‘on jamiyatida turli sabablarga ko‘ra 
barqaror aloqalarga ega bo‘lmagan kishilardan tuzilgan “Tolibon” 
harakati Pokistonning qo‘llab-quvvatlashi bilan Afg‘onistonda 
tartib o‘matish, uning parchalanishini bartaraf qilish va Marka­
ziy Osiyo mintaqasiga transport yo‘lagini ochish vazifasini bajara 
olishi lozim edi. Bunda Pokiston tashqi siyosatining mintaqada 
yetakchilikni qo‘lga kiritish hisoblangan asosiy maqsadlariga sodiq 
bo‘lib qolishi rasmiy Islomobod uchun muhim edi102.