A jabborov, S. Begmatov, M. Azamova



Download 6,73 Mb.
Pdf ko'rish
bet53/100
Sana05.08.2021
Hajmi6,73 Mb.
#139116
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   100
Bog'liq
O'zbek musiqasi tarixi Jabbarov

Andantino mtenuto
t?---
0-
 f  
Ф
f
i
щ
*— *
Bu ohangdoshli hikoyanavis musiqa asta-sekin torli, yog‘ochli, 
valtoma  va  litavra  cholg‘ularida  namoyon  bo‘lib,  dramatik  avjga 
ko‘tariladi.  Muqaddima  aslida  simfonik  poemada  xuddi  birinchi 
qism kabi tuyuladi, asosiy bosh mavzuga zamin ham yaratadi.
“Epik poema”ni asosiy mardonavor xarakterli bosh mavzu turli 
cholg‘ular  bilan  kichik  barabanli  usullari  tufayli  namoyon  bo‘ladi.
120


Ushbu  mavzu  bir  davrda  paydo  bo‘Igan  raqssimon  xalq  kuyiga 
o‘xshatma  sadolar bilan birlikda  rivojlanadi.  Asosiy  mavzu  eskilik 
bilan  yangilik jarayonlami  birlashtirilgan  holda jaranglaydi.  Jo‘r- 
sozlar  akkordlarining  doriy-eoliy  ladlaming  almashuvi,  mavzuning 
yuqoriga  ko‘tarilish  harakatlari,  tonikali  kvinta  ostinatosi,  turli 
dinamik  urg‘ularning  paydo  bo‘lishlari,  mavzuning  xotimasida 
marsh  sadosining  namoyon  bo‘lishi  kabi  vositalaming  hammasi 
jamlanib,  musiqaga  kishini  hayajonga  soluvchi  matonatli  dramatik 
harakat  asta-sekin  susayib  ikkinchi  yondosh  mavzuga  o‘tishga 
zamin tayyorlaydi.
Bu  mavzu  o'zbek  xalq  kuylariga  sekventa  va  sinkopali 
usullarini jo ‘mavoz bo‘lib torli cholg‘u guruhlarda rivojlandi:
Mazkur  ikkala  mavzu  asaming  rivojlanish  qismida  namoyon 
bo‘lib  qarama-qarshi  kurash jarayonida  tezlik  harakatda,  to‘xtovsiz 
o‘rin  va  modulatsiyalami  almashinuvi  orqali  orkestmi  turli  soz 
guruhlarini va registrlaridan o‘tkazilib mustaqil holda rivojlanadi va 
dramatik avjiga ko‘tariladi.  So‘ng reprizada yondosh mavzu ilgarigi 
holatdan  ham  nafosatli  bo4ib,  arfani  arpedjiolari,  skripkalami 
turlicha  figuralari  bilan  boyitilib,  keyin bosh va yondosh mavzular 
birlik holda xotimada yangraydi.
121


LAkbarovning “Shoir xotirasiga”38 va “Epik poema” nomli  ilk 
bor yaratgan simfonik poemalari mazmun va badiiy saviyalari bilan 
mutaxassislar tomonidan e ’tirof etildi.
1972-yili  ulug‘  shoir  Alisher Navoiyga  bag‘ishlab  M.Tojiyev 
“Shoir  muhabbati”,  R.Abdullayev  esa  “Alisher  Navoiy”  nomli 
simfonik  poemalami  yaratishdi.  Kompozitor  dramadagi  shoir bilan 
Gulining  bir-birlariga  bo‘lgan  muhabbat,  davr  taqozosi  tufayli 
fojiaga  aylanib  ketishini  simfonik  poemada  ifodalashga  harakat 
qilgan.  Insonlarning  hayot  taqdirlarida  sodir  bo‘ladigan  fojialar 
poemada  falsafiy-ramziy  musiqiy  obraz  orqali  tasvirlanadi. 
Musiqashunos  olima  N.Yanov-Yanovskaya  tomonidan  asaming 
to‘ liq tahliliamalga oshirilgan39.

Download 6,73 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   100




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish