A. B. Xayitov, A. M. Akbarov personalni

 
Personalni  boshqarish  konsepsiyasi 
korxona  xodimlar  salohiyatini  shakllantirish 
va rivojlantirish bilan o’zaro bog’liq bo’lib, quyidagicha tabaqalanadi: 
Bosh maqsad: personalni boshqarish tizimini takomillashtirish 
Personal salohiyatini  
barqarorlashtirish 
Personalni o’qitish 
Personal salohiyatini 
rivojlantirish 
X
odi
m
la
rga
 e
eht
iyoj
ni
 qond
ir
ish,
 xodi
m
la
rni
 t
anl
ash,
 
joy
-j
oyi
ga
 qo’
tish,
 xi
zm
at
 va
zi
fa
si
da
 si
lti
tish
 
X
odi
m
la
r 
m
ehna
t 
fa
ol
iya
ti
ni
 m
uvof
iq
la
sht
ir
ib
 
boor
ish,
 qo’
ni
m
si
zl
ik,
 in
ti
zom
, m
as’
ul
iya
t 
Y
angi
 xodi
m
la
rni
 xi
zm
at
 va
zi
fa
si
ga
 ko’
ni
kt
ir
si
h,
 ish
 
joyl
ar
ini
ng 
ba
nd 
bo’
lishi
 va
 sa
ql
ab 
qo
li
ni
shi
ni
  
ta
’m
inl
ash
 
X
odi
m
la
r 
bi
li
m
ini
 uz
lu
ksi
z 
ya
ngi
la
ni
b 
bor
il
ishi
ni
 
ta
’m
inl
ash
 
Ma
la
ka
 oshi
ri
sh
, kur
sl
ar
, se
m
ina
rl
ar
, oi
ly
 o’
quv 
yur
tl
ar
i,
 a
spi
ra
nt
ur
a 
B
oshqa
ruvni
ng
 oqi
lona
 usl
ub
ini
 sha
kl
la
nt
ir
is
h
 
X
odi
m
la
rni
 ba
hol
ash
 si
fa
ti
n
i 
ya
xsh
il
ash,
 pe
rsona
l 
li
zi
ngi
, 
ye
ta
kc
hi
li
k
 usu
li
ni
 r
ivoj
la
nt
ir
sh
 
K
adr
la
r 
za
xi
ra
si
ni
 sha
kl
la
nt
ir
ish
, 
pe
rsona
l 
m
ar
ke
ti
ngi
 
Mehnat sharoitlarini yaxshilash, personal o’z-o’zini o’qitishni va bilimini oshirish tashkil etish 
1.2-rasm. Personalni boshqarish maqsadlari 

---

 
15 
Xodimlar  salohiyatini  shakllantirish 
-  bu  personal  mehnat  munosabatlarini 
personalni  boshqarish  xizmati  tomonidan  belgilangan  tartib-qoidalar  asosida  tashkil 
etishdir. Mazkur kategoriya boshqaruvning barcha funktsiyalari (masalan, investitsiya 
menejmenti  va  personalni  boshqarish,  ishlab  chiqarish  menejmenti  va  personalni 
boshqarish)  o’rtasidagi  aloqadorlikni  bog’lovchi  jarayonlarni  anglatadi.  Bunda 
bog’lovchi  jarayonlar  sifatida  kommunikatsiyalar  va  boshqaruv  qarorlari  namoyon 
bo’ladi. 
Korxonaning maxsus funktsiyalari aniq menejment: 
ishlab chikarish, moliyaviy, 
sayyohlik,  munisipal,  innovatsiya, 
investitsiya  menejmentlarining  o’ziga  xos 
xususiyatlarini  belgilaydi.  Personalni  boshqarish  (personal  menejmenti)  esa  barcha 
funktsiyalarga  taalluqlidir.  Chunki  bu  funktsiyalarning  har  birini  ijrochi  -  boshqaruv 
personalisiz tasavvur etib bo’lmaydi. 
Personalni  markazlashtirilgan  holda 
boshqarish  alohida  funktsiya  hisoblanib, 
alohida bo’limlar tomonidan bajariladi. 
Personalni  markazlashtirilmagan  holda  boshqarish 
barcha  bo’linmalar 
(bo’limlar, sexlar, xizmatlar, laboratoriyalar, sho’’balar) rahbarlari faoliyatidir.  
 
1.3. Personalni boshqarish va ishlab chiqarishning o’zaro aloqadorligi 
 
Bugungi  kunda  barcha  korxonalar  bozor  munosabatlari  va  raqobat  muhitiga 
moslashishga  majburdir.  SHuning  uchun  bozorda  muvaffaqiyat  qozonishni 
ta’minlaydigan  omillar  ayni  paytda  korxona  muvaffaqiyatini  belgilovchi  omillar 
hisoblanadi.  Bu  omillarning  hammasi  korxona  xodimlari,  ya’ni  personal  mehnat 
faoliyati bilan bog’liqdir. 
Personalni boshqarish bilan ishlab chiqarish vazifalarining aloqadorligi mehnat 
sharoitlarida  ham  namoyon  bo’ladi.  Xodim  mehnat  faoliyati  uchun  qulay,  juda 
bo’lmaganda  eng  zarur  mehnat  shart-sharoitlariga  ega  bo’lmas  ekan,  o’ziga 
yuklatilgan  xizmat  vazifa-larini  muvaffaqiyatli  hal  etishi  mushkullashadi.  Aksincha, 
mehnat  faoliyati  uchun  eng  qulay  shart-sharoitlarda  xodimning  ish  unumi  g’oyat 
yuqori  bo’ladi.  Personal  samaraliroq  va  unumliroq  mehnat  qilar  ekan,  mahsulotlar, 
tovarlar  ishlab  chiqarishni,  xizmat  ko’rsatishni  ko’paytirish  uchun  imkoniyatlarni 
ko’paytiradi.  Bu  esa  xodim  o’zining  korxonada  iqtisodiy,  ijtimoiy,  psixologik  va 
ma’naviy  jihatdan  yaxshi  his  etishini  ta’minlaydi.  Xodim,  yoki  har  bir  inson 
farovonligining oshishi esa jamiyat farovonligi yaxshilanishining negizidir. 
Personalni  boshqarish  jarayonida  rahbarlar,  boshqaruv  xizmati  (kadrlar 
boshqarmasi  yoki  bo’limi),  xodimlar,  shuningdek,  korxona  kengashi  (aksiyadorlik 
jamiyatida  aksiyadorlar  kengashi)  ushbu  jarayon  ishtirokchilari  hisoblanadilar. 
Ularning  har  biri  yoki  boshqaruv  sub’ekti,  yoki  boshqaruv  ob’ekti  sifatida,  ba’zi 
hollarda  esa  ham  boshqaruvning  sub’ekti,  ham  ob’ekti  sifatida  personalni 
boshqarishga  o’z  ulushini  qo’shadi.  Ularning  har  biri  ham  ishlab  chiqarish  sohasida, 
ham  o’zaro  munosabatlar  sohasida  muayyan  vazifalarni,  demak  personalni 
boshqarish vazifalarini ham bajaradi. 
Personalni boshqarish va ishlab chiqarish vazifalarining o’zaro aloqadorligi quyida 
aks etgan:
 
 

---

 
16 
1.1- jadval