А. Авлоний номидаги Халқ таълими ходимлари қайта тайёрлаш ва малакасини ошириш Марказий институти Ж. Йўлдошев, Ф. Йўлдошева, Г. Йўлдошева

Лойиҳали дарс жараёнида ўқувчининг

• 
  эҳтиёжи;
  
• 
  қизиқиши;
  
• 
  хоҳиши;
  
• 
  мақсади;
  
• 
  қобилияти;
  
• 
  фаолияти;
  
• 
  интеллекти
  

ҳисобга олиниши талаб этилади. Дарс жараёнида ўқувчини индивидуал хусусият, имкониятлари ҳисобга олиниши зарур.


Лойиҳалаштирилаётган дарсга тизимли ёндашув
Навбатдаги дарсни лойиҳалаштиришда ҳар бир ўқитувчи олдида доим бир савол кўндаланг туради, яъни дарснинг мақсади, вазифаси, кетма-кетлиги, изчиллиги, яхшилаш ҳолатларини қандай ташкил қилиш керак?
Дарс мақсадини белгилаш ва уни амалга оширишда қуйидагича иш юритиш мақсадга мувофиқ.

• 
  ўқув материалини танлаш;
  
• 
  уни дидактик талаблар асосида ташкил этиш;
  
• 
  фойдаланиладиган метод ва жараённи жиҳозлаш;
  
• 
  ўз фаолиятини функционал ташкил эта олиш;
  
• 
  ўқувчи шахси ва гуруҳларда иш фаолиятини ташкил этиш.
  

Лойиҳали дарсларни амалга оширишда гуруҳ раҳбарининг вазифалари
1. Бирор муаммоли вазиятни, мавзуни танлаш ва шакллантириш, ғояни олдинга суриш, лойиҳа сценарийсини тузиш, вазифаларни белгилаш, тизимга тушириш ва ечимини ҳал этиш.

2. 
   Лойиҳани шакллантириш бўйича ихчамашган аннотация тузиш, сўнгги эришиладиган маҳсулни ва унинг заруриятини аниқлаш.
   
3. 
   Тўпланган мавзуни аниқлаштириш, лойиҳа материали, структурасини белгилаш, лойиҳа хажмини аниқлаш, лойиҳа ечимида ҳар бир иштирокчининг изланиш олиб боришдаги роли, ўрнини белгилаш.
   
4. 
   Лойиҳа иштирокчилари фаолиятини мувофиқлаштириш, иш жараёнини олиб бориш ва муддатларини доимий назоратга олиш.
   

5. Лойиҳани шакллантиришда, унинг мазмунини баён қилишда камчиликларни аниқлаш ва ҳужжатлаштиришда доимий маслаҳатлар бериб бориш.
Хулоса қилиб айтганда, ўқув фаолияти пухта ўйланган лойиҳа асосида ташкил этилса, ҳар бир ўқувчи унинг ечимида фаол иштирок эта олса, ўқув жараёни самарали кечади. Ўқув жараёнини дарс жараёнидаёқ онгли равишда тўла ўзлаштириш кафолатланади.
Муаммоли таълим
Таълим мақсад ва вазифаларига кўра муаммоли ва анъанавий бўлиши мумкин.
Агар мактаб ўз олдига ўқувчиларнинг фикрлаш қобилиятлари, ижодкорлик қобилиятларини ривожлантиришни бош мақсад қилиб олса, унда педагогик жамоанинг муаммоли таълим асосида фаолият юритиш малакаларини шакллантириш зарур.
Ўқув-тарбиявий ишларни такомиллаштириш, таълим жараёнига ва ўқув-билув жараёнига "муаммоли ўқитиш" дидактикасини жорий этиб бориш асосий иш жараёнига айланмоғи керак.
Муаммоли таълим таълим-тарбия жараёнини фаоллаштириш, ўқувчиларнинг ўқув-билув жараёнига эҳтиёжи қизиқиши, хоҳишини орттиришга сабаб бўлади.
Агар ўқитувчи муаммоли таълимнинг мазмун - моҳиятини яхши ўзлаштириб олса, ўқув жараёнининг шакли ва методларини, техник жиҳатдан жиҳозланишни амалда қўллай олса у ўз-ўзидан муваффақият келтиради.
Ўқитувчининг дидактик жиҳатдан яхши тайёргарлиги жуда муҳимдир. Чунки муаммоли таълимнинг назарий ва амалий жиҳатларини атрофлича ўрганиш - ўқув жараёнини санъат даражасига олиб чиқиш демакдир, у ўз навбатида ўқувчининг таълим мазмунини тўла ўзлаштириб олишига кафолатдир.