73-savol Zigomitsetsimonlar sinfi

59-savol.Ko‘k-yashil va qizil suvo‘tlari bo‘limi.

O’simliklarning eng qadimiy vakillari bo’lib, ularning 150 turkumga mansub 1400 ta turi mavjud. Ular ancha oddiy bo’lib, hujayra tuzilishining soddaligi, protoplastinning diffyerentsiallanmaganligi bilan boshqa suvo’tlaridan farq qiladi.

Ko’k- yashil suvo’tlar`Bu suvo’tlarga eng sodda, ko’pincha bir hujayrali yoki koloniya bo’lib yashaydigan organizmlar kiradi. Kamdan - kam holda ko’p hujayrali, ipsimon shakillari ham uchraydi Ko’k - yashil suvo’tlar tuproq yuzasida va uning ustki qatlamlarida ham uchraydi. Ular yerda organik moddalarni to’planishiga yordam beradi. Ba’zi turlari atmosfyeradagi azotni o’zlashtirib, tuproq unimdorligini oshiradi.

Ko’k-yashil suvo’tlar boshqa suvo’tlardan hujayra tuzilishi bilan farqqiladi. hujayrasi po’st va protoplastdan iborat holos. Hujayra po’sti pektin moddasidan tuzilgan, bazan xitin ham uchraydi. Protoplastida vakuolalar bo’lmaydi.

Nostok ko’llarda, tog’ soylari va qoyalarda uchraydi.Ipsimon shaklilariga misol qilib, ko’lmak suvli ariq va hovuzlarda uchraydigan Ko’k-yashil suvo’tlar tabiatda keng tarqalgan va turlincha ahamiyatga ega. Ular erkin azotni o’zlashtirib tuproq unumdorligini oshiradi. Ularning bazi bir vakillari suvi 70 - 80°C li issiq buloqlarda ham yashaydi. O’zbekistonda ko’k-yashil suvo’tlarning 17 turi borligi aniqlangan. Ular mineral substratlarda yashash qobiliyatiga ega. Masalan, bazi turlari ohaktoshlarda hayot kechirib, ularni asta-sekin nurashiga olib keladi.