7-Mavzu: php yordamida so’rovlarni qayta ishlash. Mavzu rejasi

Mijoz so‘rovi shakli

Mijoz serverga ikki xil: to‘liq yoki qisqartirilgan shaklda so‘rov jo‘natadi. Ushbu so‘rovlar mos holda to‘liq so‘rov va oddiy so‘rov deb aytiladi.
Oddiy so‘rov ruxsat metodi va resurs manzilini mujassamlashtiradi.
Buni to‘liqroq shunday yozish mumkin:
< Oddiy-so‘rov> := < probel belgisi>
<So‘ralayotgan -URI> <yangi qator belgisi>
Metod tariqasida GET, POST, HEAD, PUT, DELETE va boshqalarni ko‘rsatish mumkin. Ular ichida kengroq tarqalganlari haqida keyinroq aytib o‘tamiz.
Oddiy so‘rovga misol:
GET http://phpbook.info/
Bu yerda GET – ruxsat metodi, ya’ni so‘ralayotgan resursga qo‘llanilishi kerak bo‘lgan metod, http://phpbook.info/ esa so‘ralayotgan resursning URL- manzili.
To‘liq so‘rov esa qator holati, bir nechta sarlavhalar( so‘rov sarlavxasi, umumiy sarlavha va mundarija sarlavhasi) va so‘rov tanasidan iborat bo‘lishi mumkin. To‘liq so‘rovning umumiy ko‘rinishini quyidagicha yozish mumkin:
< to‘liq so‘rov > := < qator holati > ( < so‘rov sarlavha>
)
[]
Bu yerda to‘rtburchak qavslar muqobil variantning vertikal chiziqlar ustida ko‘rsatilgan sarlavhaning keraksiz elementlarini anglatadi. Bu yerda
So‘rov metodi va URI resursini(xuddi oddiy so‘rov kabi) va bundan tashqari HTTP protokolining qo‘llanilgan versiyasini o‘z ichiga oladi. Masalan, tashqi dasturni chaqirish uchun quyidagi qator holatiga ta’sir qilish mumkin:
POST http://phpbook.info/cgi-bin/test HTTP/1.0
Bu holda POST metodi va HTTP protokolining 1.0 versiyasi qo‘llanilyapti.
So‘rovning ikki shaklida ham so‘ralayotgan resursning URI si muhim o‘rin egallaydi. Ko‘pincha URL-resurs manzili sifatida URI ishlatiladi. Serverga murojaat qilayotgan vaqtda URLni to‘liq shaklini ham, qisqartirilgan shaklini ham qo‘llash mumkin.
To‘liq shakli protokolga ruxsat toifasini, resurs serveri manzilini va serverda manzil resursini o‘z ichiga oladi(6.4 - rasm).

Qisqartirilgan shaklda esa protokol va server manzili server asosidan manbaning faqatgina qaerda joylashganligini ko‘rsatadi. To‘liq shaklda agar mumkin bo‘lsa, so‘rovni boshqa serverga jo‘natib yuborish ham qo‘llaniladi. Agar bitta server bilan ishlanayotgan bo‘lsa ko‘pincha qisqartirilgan shakl ishlatiladi.

3. 
   - rasm. URLning to‘liq shakli.
   

Endi so‘rovlar jo‘natishning keng tarqalgan metodlarini ko‘rib chiqamiz.

4.