6. мавзу: тайга-ўрмон зонасининг тупроқлари. БотқОҚ Ўрмон-дашт ва дашт зонасининг қора тупроқлари тупроқлар

Айниқса дашт зонасида иқлимнинг бир хил бўлмаслиги унинг ўсимликларнииг вегитация даврини ҳарорат балан таъминлашида, қишни ҳарорат ва тупроқда тўпланган нам миқдорининг бўлишида ифодаланади.

• Айниқса дашт зонасида иқлимнинг бир хил бўлмаслиги унинг ўсимликларнииг вегитация даврини ҳарорат балан таъминлашида, қишни ҳарорат ва тупроқда тўпланган нам миқдорининг бўлишида ифодаланади.

Рельефи.

• Европа қисмида асосан текислик ва анча паст-баландликдан иборат бўлиб, бу ҳудуда дарё водийлари ва дарё сойлар, тепаликлар билан бўлиниб кетган майдонлар ҳам анча. Ўсимликлари ўтмишда ўрмон-дашт зонасининг табиий ўсимликлари ўрмон участк^-шри дашт ўтлоқларининг алмашиб туриши билан ҳарактерланган. Ҳозирги ўрмон участкалари ҳам сув айиргичлар, (дарё-сойлар) ва дарё террасаларида сақланиб қолинган бўлиб, Европа қисмида асосан эман каби кенг баргли дарахтлардан ташкил топган.

Иқлими

• Ёзда иссиқ,қишда мўътадил совуқ.+10 градусдан юқори ҳароратли кунлар ғарбда 150-180 кун;шарқда 90-120 кун; дашт зонасида 140-180 кун баъзан 97-140 кунни ташкил этади.
• Ғарбда 2400-3200 градус иссиқлик йиғилади. Шарқда 1400-1600 градус,дашт зонасида 2300-3500градус иссқлик йиғилади, баъзи йилларда1500-3300градус йиғилади. Ёғинлар миқдори 300-350ммдан 500-600мм атрофида Рельефи: мезо ва микрорельефли

Қора тупроқларнинг типчалари

• 5хил:
• 1.Подзоллашган қора тупроқ
• 2.Ишқорсизланган қора тупроқ
• 3.Типик қора тупроқ
• 4.Оддий қора тупроқ
• 5.Жанубий қора тупроқ

Гумус миқдорининг қалинлигига кўра

• Гумусли қатламининг (А+В) қалинлигига кўра
• 1.Жуда қалин 120см.дан қалин;
• 2.Қалин 80-120см
• 3.Ўртача қалин 40-80см
• 4.Қалинлиги кам 25-40см
• 5.Қалинлиги жуда кам 25см.гача
• Гумус миқдори ўртача 7-8%,азот миқдори 1-1,4%

Гумус миқдорига кўра

• 1.Кўп гумусли 9%дан кўп
• 2.Ўртача гумусли 6-9%
• 3.Оз гумусли 4-6%
• 4. Жуда оз гумусли 4%дан кам