4-mavzu dunyo aholisi geografiyasi aholi soni, dinamikasi va tabiiy harakati

demografik inqilob 
deb 
atash mumkin. 
Aholining yosh-jinc, irqiy, etnik va diniy tarkibi 
Aholining yosh-jinc tarkibi unga xos belgilar ichida eng muhimi hisoblanadi. 
Chunki yoshga qarab aholining jamiyatda tutgan o‘rni va ahamiyati baholanadi.

---

Butun dunyoda erkaklarning soni ayollarnikiga nisbatan qariyb 30 mln.ga 
ko‘proqdir. Lekin ayrim materiklar, regionlarda erkaklar bilan ayollar soni o‘rtasidagi 
farq sezilarli tusga ega. Bolalar yoshlarida barcha materiklar va regionlarda o‘g‘il 
bolalarning ustunligi ko‘zga tashlanadi. Dunyoda 0-14 yoshda har ming qizga 1040 
o‘g‘il bola to‘g‘ri keladi. Ushbu ko‘rsatkich Yevropada (1060), Osiyoda(1050) hamda 
Avstraliya va Okeaniyada (1059) undan ham yuqori. Faqat Afrika (1008) va Amerika 
(1029)da nisbatan past daraja bilan ifodalanadi. Bolalar sonidagi farqning kelib 
chiqishida tug‘ilgan har ming go‘dakning 520 tasi o‘g‘il bolalardan iborat bo‘lishligi 
omili hal qiluvchi ahamiyat kasb etadi.
Aholining asosan mehnatga layoqatli yoshdagi qismidan tashkil topgan 15-65 
yoshida dunyo bo‘yicha har ming ayolga 1020 ta erkak to‘g‘ri keladi. Yevropada 
erkaklar soni ayollar soniga teng, Osiyoda har ming ayolga 1049ta erkak, Avstraliya va 
Okeaniyada esa 1039 ta erkak to‘g‘ri keladi. Mazkur ko‘rsatkich Afrika (979 erkak) va 
Amerika (990 erkak)da aksincha, ayollar ustunligi bilan ifodalanadi.
Dunyoda uch-to‘rt ming xalq bo‘lib, ularning ichida aholisining umumiy soni 100 
dan, hatto o‘ntadan oshmaydigan mayda elatlardan (Hindistonda toda, Braziliyada 
botokuda va b.) soni 10 mln va 100 mlndan ziyod bo‘lgan yirik millatlar mavjuddir. 
Shular qatoriga xitoylar, yaponlar, braziliyaliklar, AQSh amerikaliklari, russlar, 
Hindistonliklar, bengallar, panjobliklar, bixarlar, livanliklar, nemislar va boshqalar 
kiradi. 
Dunyo 
mamlakatlaridagi 
milliy 
chegaralar 
juda 
ko‘p 
hollar 
milliy 
madaniyatlarning aralashishini va birlashishini ta’minlaydi. Indentifikatsiyalarning 
Yaqinlashishi yuz beradi
Birinchi guruh
ga bir millatli, yani asosiy millati jami aholisining 95%dan ortiq 
qismini tashkil etuvchi mamlakatlar bularga Yevropada Iclandiya, Irlandiya, Norvegiya, 
Daniya, Polsha, Germaniya va boshqalar, Osiyoda Yaponiya, KXDR, Koreya 
Recpublikaci, Bangladesh, Mongoliya, Armeniya, Yaman, Oman, Katar va boshqalar, 
Afrikada Micr, Liviya, Comali, Madagaskar, Janubiy Afrikadagi deyarli barcha 
mamlakatlar kiradi.

---

Ikkinchi guruh
ni ushbu ko‘rsatgich 70-95%ga teng bo‘lgan mamlakatlar Buyuk 
Britaniya, Fransiya, Icpaniya, Finlandiya, Ruminiya, Jazoir, Marokko, Zimbabve, 
Mavritaniya, Bosvana, Xitoy, Vetnam, Kambodja, Myanma, Turkiya, Curiya, Iroq, 
SHri-Lanka, Cingapur, AQSH, Avstriya, Yangi Zellandiya va boshqalar tashkil etadi. 
Shular qatoriga O‘zbekicton, Turkmaniston, Tojikiston, Ozarbayjon davlatlari ham 
kiradi.
Uchinchi guruh 
mamalakatlarida (Eron, Afg‘onicton, Gruziya, Qirg‘iziston, 
Qozog‘iston, Pokiston, Malayziya, Laoc, Markaziy Sharqiy va Janubiy Afrika 
mamlakatlari va boshqalar) asosiy millat ulushi jami aholining yarmidan kam yoki ortiq 
biroq 70 %dan pact ko‘rsatkich bilan ifodalanadi.