2. mavzu: Leksik semantika



Download 90,4 Kb.
bet6/6
Sana21.02.2022
Hajmi90,4 Kb.
#79698
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
2-mavzuga slayd zoom 6c723afed1b9b462787f58e336cf38d9

O‘zbek tilida hafta leksemasining signifikativ ma’nosi «dushanbadan yakshanbagacha bo‘lgan etti kecha-kunduzni o‘z ichiga olgan vaqt»ni bildirsa, paradigmatik struktur ma’nosi uning til sistemasidagi o‘rni vaqt o‘lchovi otlari paradigmasida sutka va oy leksemalari orasida ekanligini bildiradi: sekund - minut - soat - sutka - hafta - oy - fasl - yil - asr.Paradigmatik ma’no matnda, nutqda bevosita kuzatishda berilmaydi. Uleksik birliklarning qarshilantirish orqali maxsus lingvistik tahlillara sosida aniqlanadi.

Emotiv (konnotativ, emotsional-ekspressiv) ma’no

Leksik birliklar ma’nosining baholash, emotsional, ekspressiv, uslubiy komponentini tashkil qiladi. U, asosan, uslubiy bo‘yoqli so‘zlar yordamida ifodalanadi. Emotiv ma’no uslubiy bo‘yoqli so‘zlar yordamida so‘zlovchining ifodalanayotgan narsa-hodisalarga bo‘lgan munosabatini ko‘rsatadi. So‘zlovchi tomonidan qo‘llangan uslubiy bo‘yoqli so‘zlar o‘z navbatida tinglovchiga ham emotsional ta’sir ko‘rsatadi. Emotiv ma’no tilshunoslikda pragmatik ma’no, konnotativ ma’no kabi terminlar bilan ham aytiladi. inglizcha emotive - emotsional, ta’sirli Signifikativ ma’nosi bir xil bo‘lgan leksik birliklarni, ya’ni sinonimlarni qarshilantirganimizda, emotiv ma’nolar sezilarli darajada namoyon bo‘ladi.


Masalan, oriq, ozg‘in, qiltiriq, dirdov, ipiltiriq,ramaqijon sinonimik qatoridagi barcha leksemalar bitta umumiy «hajmi (yog‘ qatlami) me’yordan kam» signifikativ ma’noga ega. Lekin qator elementlari emotiv ma’noga egaligi bilan farqlanadi. Oriq, ozg‘in leksemalari faqat signifikativ ma’noga ega bo‘lib, emotivlik nuqtai nazardan neytral bo‘lsa, qiltiriq, dirdov, ipiltiriq, ramaqijon leksemalari esa ham signifikativ, ham emotiv ma’noga ega. (qiltiriq, dirdov, ipiltiriq, ramaqijon leksemalarida ushbu belgiga bo‘lgan salbiy munosabat aks etib turibdi. Leksema kuchli emotiv ma’noga ega bo‘lganda signifikativ ma’no biroz kuchsizlanadi.

Diqqat bilan tinglaganingiz uchun rahmat!


Download 90,4 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish