2. Fiziologik faol moddalar klassifikastiyasi Dorivor o’simliklar tarkibidagi organik birikmalar

Fenolli birikmalar.Fenollar o’simliklar olamida keng tarkalgan xilma-xil moddalarni uz ichiga oladigan katta gruppani tashkil kiladi. Tarkibida bitta yoki bir nechta gidroksil gruppa tutuvchi aromatik yoki benzol halka bulishi fenollarga xos umumiylikdir.Barcha fenol birikmalari fenol (S₆N₅ON)ning hosilalari hisoblanadi. Benzol halkada ikkita va undan ortik gidrok­sil gruppa tutuvchi birikmalar polifenollar deb ataladi.
Yakin vaktgacha fenol birikmalari moddalar almashinuvining oxirgi mahsuloti, yahni uziga xos chikindi sifatida mahlum edi. Birok keyingi yillarda olib borilgan tadkikotlar natijasida ular (lignindan tashkari) xujayrada sodir buladigan moddalar almashinuviniig aktiv metabolitlari ekanligi to’la isbotlangan.
Fitonstidlar - Ko’pchilik yuksak o’simliklar tarkibida ba’zi bakteriyalar va boshka mikroorganizmlarning o’sishini, ko’payishini to’xta­tuvchi va hatto ularni nobud kiluvchi maxsus antibiotik mod­dalar buladi. Bu antibiotiklarni birinchi bo’lib sovet olimi B. P. Tokin aniklagan va ularga fitonstid (Phyton — o’simlik coedere — o’ldirish) deb nom bergan. Fitonstidlar o’simliklar hayotida muhim ahamiyatga ega bo’lgan moddalar hisoblanadi va ulardagi tabiiy immunitet hosil kiluvchi faktor bo’lib xizmat kiladi. Ko’pchilik uchuvchan fitonstidlar o’simliklarni zararkunanda hasharotlardan saklaydi. Boshokdosh o’simliklar doni unayotganda ajralib chikadigan fitonstidlar ularni
Mineral elementlar – tirik olrganizmning normal hayot faoliyati uchun zarur bo’lgan birikmalar. O’simlik organizmida uchraydigan mineral elementlarni ikki guruhga bo’lish mumkin: makroelementlar va mikroelementlar. Moddalar almashinuvi jarayonida uoarning har bir guruhi muhimdir. Makroelementlar o’simlik organizmining asosiy kurilishi – strukturasini tashkil etsa, mikroelementlar – fiziologik faol moddalar tarkibiga kiradi..