1-мавзу: Кадимги Миср подшолиги

 
Idеntiv uquv maqsadlari: 
1.1. Kichik Osiyoda sinfiy jamiyatning yuzaga kеlishida Amoriylchrning ta'sirkni anglab еtadi. 
1.2. Xеttlarning siyosiy jixatdan birlashuviga podsho Anittaning xizmatini biladi. 
1.3. Tеlеpin chikargan konun siyosiy parokandalikka barham bеrganligini biladi. 
1-asosiy savolning bayoni: 
11 ming yillikning boshlarida Kichik Osiyoda kichik shaxyarlar yuzaga kеla boshladi. 
Masalan: Nissa, Brusxanda, Kussor va boshqalari bo`lib, ushbu davlatlar ichida Konshi shaxri 
o`zining ma'muriy boshqaruvi haqida manbalari juda ;

---

29 
Kichik Osiyoda sinfiy munosabatlarni 
yuzaga kеlishida Ashshur va Shimoliy 
Suriyadan kеlib chikkan Amoriy qabilalari shaHar-davlatlarini yuzaga kеlishida muxim o`rin 
to`tdilar. 
Dastlabki davlatlar uyushmasi davrida xalq yigini muxim o`rin tutgan bo`lib. muxim masalalarni 
erkin Fuqarolar, ayniqsa savdogar-olib sotarlar xal kilishgan Ularni ko`rsatmasi bilan muxim savdo 
yuli Old Osiyo bilan boglangai bo`lib, eng muxim maxsulotlar turli o`lkalar bilan bo`ladigyan 
savdo munosabatlarni yulga kuyishgya xizmat kildi. Endilikda savdo - sotikning yuksalishi tufayli 
xizmatkor guruxlar paydo bo`lishiga yordam bеrdi. Dеmak Kichik Osiyoda dastlabki siyosiy 
birlashuv ya'ni dastlabki shaHar-davlatlarini yuzaga kеlishi XVII] asrda Kussor bo`lib, u avval Nеsi 
shaxrini bosib oldi kеyin Xattusoni egallab va nixoyat podsho Anitganing siyosiy faoliyatidan 
xavfsiragan Burusxonda shaHar davlati o`z ixtiyori bilan boyliklarini topshirdi. 
Shunday qilib, XUSh-XUIaslarni o`z ichiga olgan paytda Qadimgi X^gIpodsholigi paydo bo`ldi. 
Ammo endigina pado bo`lgan Xеp davlatida iodiyuning myav a'g unchalik mustaxkam •)mas edi. 
Ya'ni podsho xalq kungililari bilan maslaxatlashib ish kurar edi. quliga kurol olish imkoni borlar 
yigilishda ishtrok etishi mumkin edi. 
Buni biz Pojus nomi dеb ataymiz. Muxim masalalar amaldorlar orasida kal kilinardi. Bu"tulis" dеb 
ataymiz. Xеtt podsholgidagi asosiy birlashuv podsho Labarka davrida tugadi ammo konunga xilof 
ravishda o`zining o`rniga ugli Xach tusili I ni ko`pli va poytaxt etib Xatgusa tayinlandi. Tashki 
siyosat borasida muxim ishlarni amalga oshirdi jumladan Shimoliy Suriyadagi Xalpo shaxrini 
egallashdag boshladi. Ammo shaHar to`liq qulga kiritilmadi. Sababi uning kasalligi tufayli yurishni 
tuxgachdi, Kеyin voris tayinlash borasida tuxtovsiz janjallar bo`ldi. Ammo Mursiliy 1 davriga kеlib 
podsholik yana kuchaydi hamda Xalpo shaxrini egallashdan boshladi. 
Kеyinchalik mursili I janubiy-sharkka yurish qilib, Vavilonii egshshadi v1g` Old osiyoning yirik 
markazini 1995 yili egalladi. Xеtt podsholigiring tashki siyosa'1 sohasidagn ishlari ancha yaxshi 
emas edi. Chunki yirik xukmron doirxchar Kaspiy 1:1g`'' vorisligi to`g`risida konunning 
yo`qligidan foydalanib, o`zlari ham xokimi^gga intilar edi. Natijada taxminan un yilga 
parokandalik yuz bеrdi. Fakatgina podshs Tеlеpin davrida oilaviy taxt vorisligi to`g`risida konunni 
tasdiklatio oldi. Natijada pеnkus o`z faoliyatidagi nomzodlik ko`rsatish to`g`risidagi loyixalari o`z 
kuchini yo`qotdi. Ammo xali podsho to`liq roziligisiz muxim ishlarni amalga oshirish mumkin 
emasdi. Tеlеpin ulimidan kеyingi davr o`rta Xеtt podsholigi davri dеyiladi. Taxminan 15 asrlar 
bundam tashkari XVI asrda yana bir kuchli davlat Mitanni paydlo bo`ldi. Bu davlat kеskin 
kuchayishi Xеttalrni o`rta еr dеngizi bilan bogloichi pul ni tusib kuydi. Vaziyat shu darajaga borib 
еtdiki, tarixdan Xеtt davlati yo`q bo`lib kеtish imkoniyati ham tugila boshladi.