1-mavzu. Falsafa fanining asosiy maqsadi va bo'LG'usi pedagoglarda o'qitilishining nazariy-amaliy ahamiyati. Falsafani taraqqiyot bosqichlari. Reja

Evdemonizm (yun. Baxt-saodat, rohat-farog`at) — baxtsaodatga intilishni inson axloqiy faoliyatining mezoni hamda asosiy harakatlantiruvchi kuchi deb hisoblovchi axloqiy ta’limot. E. gedonizm bilan uzviy bog`liq bo`lsada, undan ma’lum darajada farq qiladi. U yunon etikasining asosiy prinsiplaridan biri hisoblangan. E. Sokratning shaxsning ichki erkinligi, tashqi dunyoga qaram emasligi to`g`risidagi g`oyasi bilan uzviy bog`liq. E. baxtsaodatni jismoniy va bir lahzali huzur, lazzat bilan tenglashtirmaydi, balki uni keng ma’noda, ya’ni jismoniy va ma’naviy qadriyatlarning majmui tarzida tushunadi. E. ta’limotiga ko`ra, o`z shaxsida mazkur qadriyatlarni mujassamlashtira olgan kishigina chinakam baxtsaodat sohibidir, shunday baxtgina insonga haqiqiy lazzat, farog`at baxsh etadi. Demokrit, Epikur, Forobiy, Ibn Sino, L.Feyerbax E.ning namoyandalaridir.

Axloq tuzilmasi uch asosiy omilni: axloqiy anglash, axloqiy his etish va axloqiy munosabatlarni o`z ichiga oladi. Ayni paytda ana shu omillarning tuzilmadagi o`rni, to`g`rirog`i, mavqei masalasida ham turli xil qarashlar mavjud. Ba'zi axloqshunoslar axloqiy anglashni, boshqa birovlar axloqiy hissiyotning o`zini asosiy unsur deb talqin etadilar. Yana ba'zi birovlar axloqiy anglash-axloqiy ongga etakchilik mavqeini beradilar. Xo`sh, aslida qanday qarash haqiqatga yaqinroq?

Avvalo, shuni ta'kidlash kerakki, juda ko`p hollarda axloq tuzilmasidagi mazkur uch omil-unsurning birortasisiz axloq; tushunchasini tasavvur qilib bo`lmaydi. Boshqacha aytganda, axloqni inson ko`zi oldida gavdalantiruvchi axloqiy munosabatlarning his etish va axloqiy anglashsiz yuzaga chiqishi, ya'ni mavjud bo`lishi mumkin emas. Bunday holat axloqiy his etishga dam, axloqiy anglashga dam taalluqli. Zero tuzilmadagi bu uch unsur-omil bir-birisiz kamdan-kam mavjud bo`ladi, doimo bir-birini taqozo qiladi. To`g`ri, sharqona etiket, odobiy qonun-qoidalarning an'anaviylik bilan bog`liq, ba'zi zamonaviy nuqtai nazardan nuqsonli tomonlari bor. Lekin, shunga qaramay, ularda insoniylik va mehr- oqibat tuyg`ulari hali ham mustahkam ildizga ega. G`arbda esa hozirgi paytda bunday fazilatlarni uchratish tobora g`ayritabiiy holatga o`xshab qolayotir. Shu-bois hozirgi paytda G`arbning huquqiylik tamoyilini Sharqning axloqiylik tamoyili bilan uyg`unlashtirish za monaviy jamiyat taraqqiyotida muhim rol o`ynaydi.