1-мавзу: ёш даврлари психологияси режа

Ёш даврлари психологияси фанининг принциплари

• 4. Инсоннинг билиш фаолияти (жараёнлари) ривожланиши унга ўзини қуршаб турган борлиқни янади чуқурроқ, тўғрироқ, тўлароқ ва аниқроқ акс эттириш имкониятини яратади ва у борлиқнинг асл моҳиятини, турли йўсиндаги ўзаро боғланишлар, мураккаб муносабатлар ва алоқаларни тобора аниқроқ ёритади. Шу билан бирга мазкур жараёнларда шаклланиб келаётган иносннинг борлиққа, воқеликка, жисмларга, кишиларга ва ўзига муносабати вужудга келади.
• 5. Инсон онгининг ривожланиши унинг ташқи оламни фаол акс эттиришда намоён бўлади. Тарихий материализм таълимотича, инсоннинг моддий турмуши, у ҳаёт кечираётган тузумнинг моддий асосигина эмас, балки уни қуршаб олган одамларнинг турмуш тарзлари, умуминсоний қиёфалари, эътиқодлари, дунёқарашлари, ижтимоий воқеликка муносабатлари, интилишлари, фаолиятлари, ижод маҳсуллари ва хатти-харакатларининг мажмуасидир.
• 6. Инсоннинг борлиқни (воқеликни) акс эттириши – фаол жараёндир. Маълумки, инсон зотининг ривожланиши объектив борлиққа (воқеликка) ва ўзига фаол таъсир кўрсатишида содир бўлади. Боланинг катта ёшдаги кишилар ташкил қиладиган амалий фаолияти, масалан, ўйини, кузатиши, меҳнати, ўқиши, адабий асарни мутолаа қилиши ҳамда қизиқишининг барқаролашуви, иқтидорининг такомиллашуви ва бошқалар унинг психик ривожланишини ифодалайди.

Ёш даврлари психологияси фанининг илмий тадқиқот методлари

• Умуман психологияда инсон психикасини тадқиқ қилиш методларининг турли таснифи мавжуд. Шулар тўғрисида умумий психология курсида кенг маълумотлар берилган. Ёш даври ва деференциал психология фани ҳам психологиянинг бошқа соҳалари сингари ўзига хос илмий-тадқиқот методларига эга. Қуйида атоқли психолог Б.Г.Ананьев тавсия қилган классификацияга асосланиб, мазкур методларнинг хусусиятларини ёритишга харакат қилган.
• Б.Г.Ананьев психикани ўрганиш методларини тўрт гуруҳга ажратиб, уларни ташкилий, эмпирик (амалий), натижаларни қайта ишлаш ёки статистик, натижаларни шахлаш методлари деб номлаган. Бу гуруҳлар ўзининг мақсад ва вазифаси бўйича яна бир неча тоифа ҳамда турларига бўлинади. Қуйидаги мазкур методларнинг умумий ва ўзига хос хусусиятлари ҳамда қиёсий тавсия берилди.