1-ma’ruza umumiy tilshunoslikdan ma’lumot. Milliy til va adabiy til. Fonetika haqida umumiy ma’lumot reja

Fonemalarning turlari
Fonemalar quyidagi xususiyatlariga ko`ra ikkita guruhga bo`linadi:

№	Unli fonemalar	Undosh fonemalar
1.	Unli fonemalar hosil bo‘lishida o‘pkadan chiqayotgan havo og‘iz bo‘shlig‘ida hеch qanday to‘siqqa uchramasdan o‘tadi.	Undosh fonemalarni hosil qilishda o‘pkadan chiqayotgan havo og‘iz bo‘shlig‘ida turli to‘siqlarga uchraydi va buning natijasida shovqin hosil bo‘ladi.
2.	Unli­larni cho‘zib talaffuz qilish mumkin.	Undoshlarni cho‘zib talaffuz qilib bo‘lmaydi
3.	Unlilar talaffuzida un paychalari albatta titraydi.	Undoshlar talaffuzida un paychalari titrashi ham (jarangli va sonorlarda), titramasligi ham (jarangsizlarda) mumkin.
4.	Unlilar bo‘g in hosil qilib biladi: a-ka, o-i-la, mu-do-fa-a.	Undoshlar bo‘g‘in hosil qilib bilmaydi, ular bo`g`in tarkibida kelishi mumkin.