1-ma’ruza. Matematika fanining predmeti. Matematika rivojlanishining asosiy bosqichlari. Algebra fanining vujudga kelishi va rivojlanishi. Reja

IV- bosqich

Doira

2-slayd

Aylana

Aylanish jismlari

Ko’pyoq

Planimetriya

Uchbur
chak

Romb

Logarifm

Abu Rayxon (Beruniy) Muhammad Ibn Ahmad (973-1048)
Yevklidning “Nachalo” sini, Ptolomeyning Al’magest asarlarini sans kritdan zamon tiliga aylantirgan «Astrolyabiyatraktati», «Hindiston» asarlari bilan dunyoga mashhur geometr, faylasuf sifatida tanilgan.
U
… formulalarning birinchi ijodkoridir.
Umar Xayyom (1048-1131) (Xayyom Abul Fatx Omar Ibn-Ibroxim) Samarqandda (Xurosondan haydalib) yashagan davrida «Algebra va-l-muqobala asarlarining davomi haqida traktat», 1077 yili “Yevklid asosiy postulatlari haqida kommentariylar” traktatini yozgan. Bularda egri chiziqli trapetsiya tushunchalariga asos solingan.
Al Koshi G‘iyosiddin Jamshidibn Ma’sud (1394-1449) Ulug‘bek observatoriyasida ishlagan, 1427 yilda “Arifmetika kaliti” asarini yozgan. XV asrlardan boshlab matematikaning yangi amallari vujudga kela boshladi va XVIII asrga kelib biz hozirgi vaqtda “Oliy matematika” deb ataydigan qismi, tо‘la о‘z asosi va isbotiga ega bо‘lib, shakllandi. Bunda “Dekart о‘zgaruvchi miqdorlari matematikada burilish nuqtasi bо‘ldi, keyinchalik u differensial va integral hisob taraqqiyotiga asos bо‘ldi”-deb yozadi F.Yengels. Bizning xalqimiz farzandlari ham bu ulkan fan oqimida о‘z о‘rinlariga ega. Masalan, T.A.Sarimsoqov, S.H.Sirojiddinovlar dunyoga taniqli, Toshkent ehtimollar nazariyasi maktabini vujudga keltirdilar.