1-Маъруза: Кириш

Стандартлар устида давлат назорати. Хўжалик фаолияти 
субъектлари томонидан стандартларнинг мажбурий талабларига риоя этиши 
устидан давлат назоратини «Ўздавстандарт», давлат архитектура ва қурилиш 
қўмитаси, давлат табиатни муҳофаза қилиш қўмитаси, соғлиқни сақлаш 
вазирлиги ва уларнинг ҳудудий органлари амалга оширадилар. 
Давлат назоратини: 
-стандартларни назорат қилиш бўйича Ўзбекистон Республикаси ва 
+орақалпоғистон Республикаси бош давлат инспекторлари; 
-стандартларни назорат қилиш бўйича вилоят, шаҳар ва бош давлат 
инспекторлари; 
-станлартларни назорат қилиш бўйича давлат инспекторлари амалга 
оширадилар. 
Давлат инспекторлари қуйидаги ҳуқуқга эга: 
-хўжалик фаолияти субъектининг хизмат ва ишлаб чиқариш биноларга 
монеликсиз кириш; 
-хўжалик 
фаолияти 
субъектларидан 
керакли 
ҳужжатлар 
ва 
маълумотлар олиш; 
-назоратни ўтказишда хўжалик фаолият субъектининг техник 
воситаларидан фойдаланиши ва мутахассисларини жалб этиш; 
-текшириш учун маҳсулотларнинг намуналари ҳамда нусхаларини 
танлаб олишни ўтказиш; 

---

-стандартлар мажбурий талабларининг аниқланган бузилишларини 
бартараф этиш тўғрисида кўрсатмалар бериш; 
- х/ф субъекти текширувдан бўйин товлаган такдирда маҳсулотни 
реализация қилишни ман этиш. 
Бош давлат инструкторлари бундан ташқари: 
- х/ф субъектларига нисбатан жарималар қўллаш тўғрисида қарор 
қабул қилиши; 
- х/ф мансабдор шахсларини мажбурий жавобгарликка тортиш; 
- ностандарт маҳсулотларни реализация қилишни тўхтатиш тўғрисида 
кўрсатмалар бериш; 
- ностандарт импорт маҳсулотларини ҳам реализация қилишни ман 
этишда мутлоқ ҳуқуққа эгадирлар. 
Давлат инспекторлари зиммаларига қўйилган мажбуриятларни 
бажармаган ѐки лозим даражада бажармаганни, давлат ѐки тижорат сирини 
ошкор қилган такдирда қонун олдида жавобгар бўладилар. 
Ўзбекистон Республикаси ҳудудида стандартлаштириш объектларига 
қўйиладиган талабларни белгиловчи меъѐрий ҳужжатларнинг қуйидаги 
тоифалари амал қилади: 
- халқаро (давлатлараро, минтақавий) сгандартлар; 
- ўзбекисгон Республикасининг сгандартлари; 
- тармоқ сгандартлари; 
- техник шартлари; 
- корхоналарнинг стандартлари; 
- хорижий мамлакатларнинг миллий стандартлари; 
Халқаро 
стандарт 
- 
бу 
стандартлаштириш 
билан 
(стандартлаштириш 
бўйича) 
шуғулланадиган 
халқаро 
ташкилот 
томонидан қабул қилинган ва истеъмолчиларнинг кенг доирасига яроқли 
бўлган стандартдир. 
Минтақавий 
стандарт 
эса, 
стандартлаштириш 
билан 
шуғулланадиган минтақавий ташкилот томонидан қабул қилинган ва 
истеъмолчиларнинг кенг доирасига яроқли бўлган ҳужжатлар. 
Давлатлараро, 
стандарт 
«ГОСТ»-бу 
стандартлаштириш, 
метрология ва сертификатлаштириш бўйича давлатлараро МДҲ, кенгаши 
томонидан қабул қилинган, бажарилиши шарт бўлган ҳужжатдир. 
Миллий стандарт – бу стандартлаштириш билан шуғулланадиган
миллий идора томонидан қабул қилинган ва истеъмолчиларнинг кенг 
доирасига яроқли бўлган стандартдир. 
Корхона стандарти - бу маҳсулотга, хизматга ѐки жараѐнга 
корхонанинг ташаббуси билан ишлаб чиқиладиган ва унинг томонидан 
тасдиқланган ҳужжатдир. 
Стандартларни қўллашда турли усуллар мавжуд. Бир мамлакат 
доирасида стандартлар янгитдан яратилиши мумкин ҳамда халкаро, 
минтақавий 
ва 
давлатлараро 
стандартларни 
тўғридан-тўғри 
қўлланиши ҳам мумкин. 

---

Республика ва давлатлараро стандартлардан ташқари раҳбарий 
ҳужжатлар, техник шартлар, стандартлаштириш бўйича тавсияномалар, 
йўриқнома (қоидалар) ҳам мавжуд.