1. Iste'molchilar ehtiyojida marketing va marketing tadqiqotlarini tushunish

2-Jadval
Ishlab chiqarishga yo'naltirilgan tashkilotlar va marketingga yo'naltirilgan tashkilotlar o'rtasidagi asosiy farqlar.⁶

Iqtisodiy faoliyat sohasi	Firmalarning ishlab chiqarishga yo'naltirilganligi	Firmalarning marketingga yo'naltirilganligi
1	2	3
1. Kompaniyaning umumiy boshqaruvi	Texnologik masalalar ustunlik qiladi. Eng muhim ma'muriy lavozimlarda ishlab chiqarish sohasidagi mutaxassislar bor.	Xarid talabi bilan bog'liq masalalar ustunlik qiladi. Eng muhim lavozimlarda – marketing sohasidagi mutaxassislar.
2. Maqsad va maqsadlarni aniqlash	Ichki ishlab chiqarish imkoniyatlari hal qiluvchi rol o'ynaydi. Iqtisodiy faoliyatning maqsadi korxonaning ijtimoiy resurslarini ishlab chiqarish talablari bilan bog'lashdir. Texnologik samaradorlik va samaradorlik masalalariga alohida e'tibor qaratilmoqda. Kompaniya ishlab chiqarish sohasidagi yutuqlar va xodimlarning texnologik bilimlari tufayli obro ' - e'tiborni qozonishga intiladi.	Tashqi bozor imkoniyatlari aniq. Iqtisodiy faoliyatning maqsadi korxonaning ijtimoiy resurslarini bozor talablariga bog'lash, bozor strategiyasini ishlab chiqish va rejalashtirishga alohida e'tibor berishdir. Kompaniya moda va bozorni shakllantirishda etakchining obro'sini qozonishga intiladi.
3.Ishlab chiqarish	Ishlab chiqarish etarlicha moslashuvchan emas, kompaniya ishlab chiqarish quvvatini ishlab chiqarishga imkon beradigan bunday mahsulotlarni ishlab chiqaradi.	Ishlab chiqarishning moslashuvchanligi uni mahsulotni sotish imkoniyatlariga moslashishga imkon beradi. Korxona bozorda maksimal foyda bilan sotilishi mumkin bo'lgan mahsulotlarni ishlab chiqaradi.
4. Marketing	Korxona mavjud iste'mol ehtiyojlarini qondirish va ushbu ehtiyojlarni qondirish uchun mahsulot ishlab chiqish vazifasini o'z zimmasiga oladi. Uzoq muddatli kompaniya o'zlashtirilgan mahsulotlarni mavjud bozorlarga etkazib berish bilan bog'liq. Marketing ishlab chiqarish yoki moliya kabi muhim faoliyat sohasi sifatida qaralmaydi.	Korxona yangi bozorlarni shakllantirishga va katta talabga ega bo'lgan yangi mahsulotlarni ishlab chiqishga intiladi. Kompaniyaning kelajagi hali oshkor etilishi kerak bo'lgan bozorlar va hali mavjud bo'lmagan mahsulotlar bilan bog'liq. Marketing ishlab chiqarish va moliya bilan bir qatorda iqtisodiy faoliyatning asosiy turlaridan biri hisoblanadi.
5. Moliya	Ishlab chiqarish xarajatlariga narxdan ko'ra ko'proq e'tibor qaratiladi. Alohida e'tibor	Iste'molchini qabul qilishga tayyor bo'lgan narxga, narx siyosatidan qanday foydalanishga katta e'tibor qaratiladi
"Arzon narxlardagi yuqori sifatli tovarlar ishlab chiqarishni qanday yo'lga qo'yish kerak"degan savolga berilgan. Byudjet marketing talablariga emas, balki ishlab chiqarish va moliyaviy masalalarga asoslangan.	bozorda ustun mavqega ega bo'lish va raqobatchilardan qanday reaktsiya kutish mumkin. Byudjet marketing talablariga muvofiq qurilgan.
6. Ilmiy-texnik tadqiqotlar	Ilmiy-texnik tadqiqotlar va ishlanmalar yetakchi o'rin tutadi. Bozor tadqiqotlari xizmati nisbatan kam rivojlangan.	Etakchi o'rin analitik rivojlanish va marketing muammolarini o'rganishga tegishli. Bozor tadqiqot xizmati yaxshi rivojlangan.
7.mahsulot turlarini rejalashtirish	Yangi mahsulotlarni ishlab chiqarish yoki takomillashtirish bo'yicha ilmiy-texnik taklifga asoslanib, funktsional xususiyatlarni yaxshilash va xarajatlarni kamaytirish istagi bilan bog'liq. Asosiy e'tibor operatsion sifatlardir. Ichki dizaynni rivojlantirishga qaratilgan	Bozorni o'rganishga asoslangan. Iste'molchining yangi ehtiyojlarini aniqlash natijasida paydo bo'lgan yangi yoki takomillashtirilgan mahsulotlarni ishlab chiqarish bo'yicha taklif. Asosiy e'tibor ushbu mahsulotning operatsion sifati va ko'lami bo'lib, mahsulotning tashqi dizayni masalasiga ham e'tibor qaratiladi. Sinov
Mahsulotlar. Laboratoriya sinovlari bozorida tovarlar sinov sotish ko'proq e'tibor qaratilmoqda. Qadoqlash transport va xavfsizlikni ta'minlash vositasi sifatida qaraladi. Asosiy e'tibor mahsulot ishlab chiqarishga qaratilgan.	Bozorda tovarlarni sotish mahsulot turlarini rejalashtirishning ajralmas qismidir. Qadoqlash mahsulotni sotish va reklama qilishni rag'batlantirish vositasi sifatida qaraladi.
8. Savdoni tashkil qilish	Savdoni boshqaradigan ma'mur korxona uchun buyurtma qabul qiluvchisi sifatida qaraladi, advokat, muhandis, buxgalter kabi bunday lavozimga ega emas. Uni yuqori lavozimlarga olib borish mumkin emas.	Savdoni boshqaradigan ma'mur mijoz sifatida qaraladi, buning natijasida korxonaning uzluksiz ishlashi va ishlab chiqarish ishchilarini ishga joylashtirish ta'minlanadi, yuqori rasmiy maqomga ega va o'sish ehtimoli bor.
9. Reklama va savdoni rag'batlantirish	Umumiy savdo faoliyatida reklama hissasiga qaraganda ko'proq qiymatga e'tibor beradi. Reklama va savdoni rag'batlantirish xarajatlari ishlab chiqarish xarajatlarining asosiy elementlari sifatida qaralmaydi.	Reklama va savdoni rag'batlantirish barcha savdo faoliyatining ajralmas qismidir. Reklama va marketing daromadni oshirishning potentsial manbai sifatida qaraladi.

Shundan kelib chiqqan holda, kompaniya o'z mahsulotini "xaridorning pozitsiyasidan" baholaydi, boshqacha qilib aytganda, mahsulotni mavjud bo'lgan narsalarga faol ravishda moslashadi va bundan ham muhimi, xaridorlarning istiqbolli talablariga, ushbu talablarni maksimal darajada hisobga olgan holda bunday yangi mahsulotlarni chiqarishni tashkil qiladi. Albatta, bu maqsadlar uchun xarajatlar oqilona, iqtisodiy jihatdan asosli chegaradan oshmasligi kerak. Ushbu siyosat doirasida eksport imkoniyatlaridan maksimal darajada foydalanish imkonini beruvchi eksportchi korxona tomonidan bunday assortimentni shakllantirish ishlari olib borilmoqda. Va bozorda kompaniya raqobatchilarning qarshiligiga duch kelganligi sababli, ularning faoliyati, taklif etayotgan mahsulotlari, strategiyasi va mijozlarga ta'sir qilish taktikasini (narx siyosati, reklama, raqobatning boshqa usullari) muntazam ravishda o'rganish, ularning kuchli va zaif tomonlarini aniqlash juda muhimdir. Nihoyat, raqobatchilarning bosimiga faol qarshi turish uchun bizning korxonamiz tadbirlaridan to'liq foydalanadi va tovar uzatish va sotish tarmoqlarining muvaffaqiyatli ishlashi uchun barcha usullarni qo'llaydi.

Ta'kidlash joizki, o'z-o'zidan emas, balki boshqa funktsiyalar bilan birgalikda olingan marketing funktsiyalarining har biri korxonaning muvaffaqiyatli tashqi iqtisodiy faoliyati, marketing faoliyatining asosiy g'oyalari va tamoyillarini amalga oshirish uchun zarur shart-sharoitlarni ta'minlaydi.⁷
Shunday qilib, korxona (firma) ning umumiy iqtisodiy funktsiyasi sifatida qaraladigan marketing, ishlab chiqarish va sotish (va shuning uchun eksport) faoliyatiga aniq maqsadga ega bo'lgan tizimli yondashuv bo'lib, unga erishish uchun ehtiyotkorlik bilan ishlab chiqilgan chora – tadbirlar, tegishli moddiy, moliyaviy, texnik, tashkiliy-boshqaruv va ushbu choralarni amalga oshirish uchun boshqa vositalar.
Marketing sharoitida to'g'ri ishlash uchun qaror qabul qilishdan oldin va keyin etarli ma'lumot olish kerak. Kompaniyaning marketing rejasini yoki uning elementlarini ishlab chiqish, amalga oshirish va qayta ko'rib chiqishda marketing ma'lumotlarini to'plash uchun ko'plab sabablar mavjud. Sezgi, rahbarlarning qarorlari va o'tmish tajribasiga tayanish etarli emas. Shuning uchun marketing tadqiqotlarini o'tkazish kerak.
Marketing tadqiqotlari tovarlar va xizmatlar marketingi bilan bog'liq muammolarni muntazam ravishda to'plash, aks ettirish va tahlil qilishdir. Bundan tashqari, marketingni boshqarish bilan bog'liq barcha tadqiqot faoliyatini o'z ichiga olgan keng qamrovli tushunchadir.
Ushbu ta'riflarning bir necha jihatlarini ta'kidlash kerak. Birinchidan, ushbu tadqiqotlar samarali bo'lishi uchun tasodifiy yoki bog'liq bo'lmagan xarakterga ega emas, balki tizimli bo'lishi kerak. Ikkinchidan, bu bir martalik hodisa emas, ular bir qator harakatlar yoki jarayonlarni o'z ichiga oladi: ma'lumotlarni to'plash, yozish va tahlil qilish. Uchinchidan, ma'lumotlar turli manbalardan kelib chiqishi mumkin: kompaniyaning o'zi, xolis tashkilot yoki firma ustida ishlaydigan tadqiqot mutaxassislari. To'rtinchidan, marketing tadqiqotlari qaror qabul qilishni rag'batlantirish uchun axborot talab qiladigan marketingning har qanday tomoniga qo'llanilishi mumkin.
Marketing tadqiqotlarini amalga oshirishda ilmiy yondashuvga rioya qilish kerak. U ob'ektivlik, aniqlik yoki chuqurlikka asoslangan bo'lishi kerak. Ob'ektivlik shuni anglatadiki, tadqiqotlar hech qanday ofsetsiz amalga oshiriladi va barcha omillarni hisobga oladi. Xulosa va nuqtai nazar barcha ma'lumotlar to'planmaguncha va tahlil qilinmaguncha shakllanmaydi. Aniqlik, diqqat bilan ishlab chiqilgan va ishlatilgan tadqiqot vositalarini qo'llashni anglatadi. Tadqiqotning har bir elementi, masalan, namuna olish, so'rovnomalar tuzilishi, respondentlarni tanlash va o'qitish, javoblarni qayta ishlash, diqqat bilan rejalashtirilishi va bajarilishi kerak. Misol uchun, so'rovnomaning barcha elementlari oldindan tekshirilishi kerak, shunda ular ularga javob beradiganlar uchun aniqdir. Bunday ehtiyotkorlik tadqiqotning murakkab tabiati bilan bog'liq. Agar tadqiqot etarlicha chuqur yoki katta bo'lmasa, noto'g'ri xulosalar olish mumkin.
Kompaniyaning marketing tadqiqotlariga jalb qilish qarori, ular qiyin va qimmat bo'lishi kerak degani emas, masalan, sinov marketingi va milliy so'rovlar iste'molchi munosabatlari. O'z savdo ma'lumotlarini tahlil qilish yoki marketing bo'limlari xodimlari bilan norasmiy uchrashuvlar orqali o'z maqsadlariga erishish mumkin. Marketing tadqiqotlarida nima kerak bo'lsa, ob'ektivlik, aniqlik va qat'iyatlilik tamoyillariga tizimli yondashuv va majburiyatdir. Bozor tadqiqotlarining hajmi va qiymati asosan kerakli mahsulot hajmiga, tadqiqotlarni rasmiylashtirish darajasiga (norasmiy muhokamalar yoki tuzilgan so'rovlar ), to'planishi kerak bo'lgan yangi ma'lumotlar hajmiga, shuningdek, tahlilning murakkabligiga (oddiy rezyume yoki batafsil statistik testlar) bog'liq.
Marketing tadqiqotlaridan foydalanish kompaniyaga va kerakli ma'lumotlarning turiga qarab keng tarqalgan. Ko'pgina firmalar ularni bir shaklda yoki boshqa shaklda olib borishlariga qaramasdan, tadqiqot bo'limlari kichik firmalarga qaraganda ko'proq tashkil etiladi. Odatda 25mln yillik savdo hajmiga ega bo'lgan kompaniya. dollar. va marketing byudjetining 3,5% haqida ko'proq tadqiqot sarflaydi, savdo kompaniyalari esa 25 mln. 1,5% haqida sarflang. Iste'mol tovarlarini ishlab chiqaruvchi kompaniyalar marketing tadqiqotlariga ishlab chiqaradigan firmalarga, ishlab chiqarish mahsulotlariga qaraganda ko'proq mablag' sarflaydi. Shunga qaramay, ushbu tadqiqot turlari bo'yicha ko'plab o'xshashliklar mavjud.