|
Alloh taologa imon
- Alloh taoloning shaklini, shamoyilini va zotini bilib bo’ladimi?
- Yo’q, bilib bo’lmaydi. Inson aqli bunga ojizlik qiladi.
- Qaysi jihatlarini bilsa bo’ladi?
- Faqat ism va sifatlarini.
- U sifatlari qaysilardir?
- Alloh taolo Mavjuddir, Qadimdir, Boqiydir, Yagonadir, Haydir, Olimdir, Some’dir, Basirdir, Mutakallimdir, Qodirdir, Fariddir, Xoliqdir, Muxtordir, Azimdir, Jamildir, Hamiddir, Quddusdir, Robbdir, Rahmondir, Rahimdir, Shokirdir, Qahhordir, Odildir, Sobirdir, Tavvobdir, G’ofirdir, Mujibdir, Nosirdir, Hakimdir, G’aniydir, Karimdir, Razzoqdir, Ma’buddir, Hodiydir.
- «Alloh» so’zi nimani bildiradi?
- Alloh – olamni yaratgan haq ma’budning nomidir. Forsiycha «Xudo», turkiycha
«Tangri» deyiladi.
- «Alloh» so’zining o’xshashlari ham bormi?
- Bor. Katta kitoblarda to’qson to’qqiz xil nomlanadi. Biz esa o’ttiz besh turinigina
ta’riflaymiz.
- «Mavjud»ning ma’nosi nima?
- Doimo bor bo’lgan va bundan keyin ham bor bo’lguvchi va hech qanday bor
qilguvchiga muhtoj bo’lmagan Zot demakdir.
- «Qadim»ning ma’nosi nima?
- Boshlanishi yo’q. Ya’ni, qachondir yo’q bo’lib, so’ngra bor bo’lgan emas, balki doimo bor bo’lgan.
- «Boqiy»ning ma’nosi nima?
- Borligining va bor bo’lmoqligining so’ngi yo’q: abadiydir, borlikdadir.
- «Ahad»ning ma’nosi nima?
- Yagona, demakdir. Ya’ni, «Uning sherigi yo’q» ma’nosidadir.
- «Hay»ning ma’nosi nima?
- Tirik, ammo bizlardek jon va badan birla emas, balki O’zining hayot sifati, maromi bilan tirikdir.
- «Olim»ning ma’nosi nima?
- Bo’lgan va bo’ladigan narsalarning, voqealarning har biridan xabardor – bilguvchidir. Alloh taoloning bilishi biz kabi o’rganishi yoki fikr qilishi bilan emas, balki yolg’iz O’ziga xos ilm sifati bilandir.
- «Some’»ning ma’nosi nima?
- Eshitguvchi, degan ma’nodadir. Har bir ovoz ul Zotga eshitilmay qolmas. Ul Zotning eshitmoqligi biz kabi emas, balki yolg’iz O’ziga xos ko’rish sifati bilandir.
- «Basir»ning ma’nosi nima?
- Ko’rguvchi, degan ma’nodadir. Alloh taolo har narsani ko’radi. Ko’rmoqligi bizlarning ko’rishimizdek ko’zlar bilan emas, balki yolg’iz O’ziga xos ko’rish sifati bilandir.
- «Mutakallim»ning ma’nosi nima?
- So’zlaguvchi, degan ma’nodadir. Alloh taolo so’zlaguvchidir. Masalan, Qur’oni karim
oyatlari Allohning so’zlaridir.
- «Qodir»ning ma’nosi nima?
- Kuch-qudratli, kuch-qudratining chegarasi yo’q.
- «Farid»ning ma’nosi nima?
- Istaguvchi, tanlovchi, degan ma’nodadir. Alloh istagan ish qaro topadi, istamagani
amalga oshmaydi. Istashi O’zining iroda sifati bilandir.
- «Xoliq»ning ma’nosi nima?
- «Paydo qilguvchi» va «qaror toptirguvchi» ma’nosidadir. Bu jarayon O’zining xoliq
sifati bilan namoyon bo’ladi.
- «Muxtor»ning ma’nosi nima?
- Alloh taolo har bir amalni O’z ixtiyori bilan, birovning ixtiyorisiz qiladi.
- «Azim»ning ma’nosi nima?
- Ulug’ va tengsiz, degan ma’nodadir. Alloh taolodan ulug’roq, martabasi balandroq zot yo’q.
- «Jamil»ning ma’nosi nima?
- «Barkamol» va «sohibjamol» ma’nosidadir.
- «Hamid»ning ma’nosi nima?
- «Har qanday ta’rifu tavsifdan yuksak, har qanday taqsimdan ulug’vor, pok Zot» ma’nosidadir.
- «Quddus»ning ma’nosi nima?
- «Har qanday nuqsonu kamchilikdan xoli, har bir sifati yetuk» ma’nosidadir.
- «Robb»ning ma’nosi nima?
- «Tarbiya berguvchi» va «egalik qilguvchi» ma’nosidadir.
- «Rahmon»ning ma’nosi nima?
- Dunyoga in’om va ehson qiladigan, jamiki odamzotga, maxluqotga, shu jumladan, mo’minu kofirga ham marhamatini darig’ tutmaydigan, har bir bandani teng ko’radigan, O’zi istagan kishiga ziyoda mol-davlat beradigan Zotning sifatidadir.
- «Rahim»ning ma’nosi nima?
- «Oxiratda rahmat qilguvchi» ma’nosidadir. Alloh taolo oxiratda mo’min kishilarga rahm qilib, ularni jannatga kiritadi. Ammo imonsiz kishilarga rahm qilib, rahmat nazari bilan boqmaydi. Ular doimo azobda bo’ladilar.
- «Shokir»ning ma’nosi nima?
- «Mo’min bandalarning qilgan ibodatlariga yarasha ajrini berguvchi» ma’nosidadir.
- «Qahhor»ning ma’nosi nima?
- «Qahr qilguvchi va jazolaguvchi» ma’nosididir. Shak-shubha yo’qki, Alloh taolo imonsiz va gunohkor bandalarini azoblaydi.
- «Odil»ning ma’nosi nima?
- «O’zining har bir hukmida eng odil Zot, hukmlarida zarracha nuqson yo’q»
ma’nosidadir.
- «Sobir»ning ma’nosi nima?
- Sabr etguvchi va toqat qilguvchi, deb anglanmog’i lozim. Alloh taolo gunohkor bandalarining ayblariga sabr qiladi, jazosini bu dunyoda bermay, oxiratga qoldiradi. Shuningdek, savob qilgan kishilarning ham ajrini bu dunyoda bermaganini oxiratda berguvchidir.
- «Tavvob»ning sharhi qanday?
- «Tavbalarni qabul qilguvchi» ma’nosidadir. Agar gunohkor mo’min chin dildan pushaymon chekib tavba qilsa va u gunohlarini takrorlamaslikni niyat qilsa, Alloh taolo uning tavbasini qabul qiladi.
- «G’ofur» sifatining ta’rifi qanday?
- Gunohlarni kechirguvchi, degan ma’nodadir. Alloh taolo ba’zi kishilarning gunohlarini kechiradi. Tavba qilgan kishilarning ham va sira tavba qilmagan kishilarning ham gunohidan kechish O’zining ixtiyoridadir.
- «Mujib»ning ma’nosi nima?
- Duo va savollarni qabul etguvchidir. Alloh taolo ixlos bilan qilingan duolarni, mabodo O’z hikmatiga muvofiq kelsa, qabul qiladi. Va O’z fazlu karami bilan bandalarining hojatlarini chiqaradi.
- «Nosir»ning ma’nosi nima? - Nosir – yordam berguvchidir. Alloh taolo xohlasa, har ishda madadkor va ko’makdoshdir. - «Hakim»ning ma’nosi nima?
- «Hikmatlarga boy so’zlaguvchi» ma’nosidadir. Hakimning har bir buyrug’ida inson aqli qamrab ololmaydigan hikmatlar mujassam bo’ladi.
- «G’aniy»ning ma’nosi nima? - «Hech narsaga muhtoj bo’lmagan, aksincha, barchaga boyligu saltanat tarqatuvchi Zot» ma’nosidadir.
- «Karim»ning ma’nosi nima?
- Xayr-ehson etguvchi Zot – Karim, deyiladi.
- «Razzoq»ning ma’nosi nima?
- Rizq berguvchi va to’ydirguvchi.
- «Ma’bud»ning ma’nosi nima?
- «Ibodatga loyiq» ma’nosidadir. Yolg’iz Allohgina ibodatga loyiq. Jami bandalarga faqat
Allohgagina ibodat qilish farzdir.
- «Hodiy»ning ma’nosi nima?
- «To’g’ri yo’lga soluvchi», bu – Alloh taoloning sifatlaridan biridir. Alloh taolo to’g’ri yo’lga va haq dinga solmoq uchun yer yuziga bir necha ming payg’ambar yuborgan.
- Alloh taolo hech bir maxluqotga o’xshaydimi?
- Alloh taolo odam va yo boshqa maxluqotga hech bir jihatdan o’xshamaydi. Alloh taolo jismli yoki suratli emasdir. U hech bir makonda-o’rinda emas, hech tarafda emas. Yuqori va yo past, old va yo orqa, o’ng va yo chap taraflarning hech birida emas. Alloh taoloda yemoq, ichmoq kabi bandalarga xos jihatlar yo’q. Bu tariqa ishlar nuqson va
kamchilikdir. Alloh esa nuqsonlardan xoli, har jihatdan mukammaldir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
