1-amaliy ish mavzu: O’zbekistonda chop etilgan obzor umumgeografik kartalarni o’qish, o’rganish va tahlil qilish

o’quv 
atlasi
hisoblanadi va atlas umumiy o’rta maktablarida geografiya fanini o’qitish 
uchun mo’ljallangan. 
Geografik atlas
– umumiy dastur asosida tuzilgan turli xil mazmunga ega 
bo’lgan kartalarning bir butun asar tarzidagi sistematik to’plamiga aytiladi. 
Atlas materiklar va okeanlarning tabiiy geografiyasini o’rganishga, Yer 
sharini bir butun shaklda, shu bilan bir qatorda Yerni materik hamda okeanlarga 
bo’lib o’rganishga va ularning relyefini, geologiyasini, tuproqlari, o’simliklari, 
iqlimi, hayvonot dunyosi va aholisi haqida ko’rgazmali ma’lumot olishga imkon 
beradi. 
1-rasm.
6-sinf atlasi va yozuvsiz xaritasi 

---

Atlas 2002-yilda “Kartografiya” ilmiy-ishlab chiqarish davlat korxonasida 
tuzilgan. 2012 yilda tuzatilgan va nashr etish uchun tayyorlangan. Mazkur atlas 
O’zbekiston Respublikasi Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastri 
davlat qo’mitasi tomonidan Toshkentda 2018-yilda chop etilgan. 
Atlasni tuzishda quyidagi mutaxasislar va ishchi xodimlar jamoasi ishtirok 
etgan: 
Muharrirlar: R. X. Galiulina, A. N. Tixonina 
Maslahatchilar: geografiya fanlari doctori X. V. Vahobov 
geografiya fanlari nomzodi M. T. Mirakmalov 
Texnik muharrir: N. A. Turoyeva 
Muqova dizayneri: I. G. Batalova
Atlas 14.03.2013 yil sanasidan bosishga ruhsat etilgan. Qog’oz bichimi 
62x94 , buyurtma № 87, adadi 10 000 nusxada chop etilgan. 
Atlas mavzulari darslik mavzulari bilan bir xil, biroq bunda atlasdagi va 
darslikdagi mavzular ketma-ketligi farq qiladigan joylar mavjud. Atlas kartalari 
tabiiy kartalardan tashkil topgan va mavzular ham asosan tabiat bilan uzviy 
bog’liq. Atlas va darslikda mavzular o’zgarmasligining yana bir tomoni u iqtisodiy 
mavzu va statistika bilan bog’lanmagan. 

---

2-rasm.
6-sinf darslik va atlaslari mndarijalari 
Atlas umumiy 40 betdan tashkil topgan va mundarija 11 bobdan tashlik 
topgan. Atlasda qo’llangan eng yirik masshtab 1:25 000 000 va eng mayda 
masshtab esa 1:300 000 000 dan tashkil topgan. Atlasda jami 37 ta kartadan 
foydalanilgan. Bundan tashqari atlasning bosh -asosiy legendasi atlasning 1-betida 
joylashtirilgan, bundan tashqari kartalarni mavzuga nisbatan to’ldirishda mavzuli 
ko’rgazmali rasmlar, jadvallar, matnli va raqamli ma’lumotlar, diogrammalardan 
tashkil topgan. 
3-rasm.
Atlas bosh legendasi 

---

Atlasda mavzular ketma-ketligi darslik mavzulari bilan ketma-ketlikda bir 
xilda tuzilgan. O’raganilayotgan karta esa atlas 24-betida joylashgan va unda 
Shimoliy Amerikaning “Tabiiy karta”sidir.
Bunda kartada Shimoliy Amerika materigining tabiiy geografiyasi o’z aksini 
topgan. Darslikdagi bob va atlasdagi kartalar mazmuni maqsadi bo’yicha bir-
biridan farq qilmaydi, ular umumlashib o’quvchida materikni tabiiy boyliklari 
hayvonot olami va yana bir qancha tabiiy komponentlarini o’rganishga 
ko’maklashadi. 

---