0‘zbekiston respublikasi oliy va 0‘rta maxsus ta’lim vazirligi erkin Egamberdiyev mikroiqtisodiyot

Nazorat savollari

1. 
   Ishlab chiqarishni tashkil etish nima?
   
2. 
   Ishlab chiqarishni tashkil etish usullari, ularning mohiyatini ayting?
   
3. 
   Ishlab chiqarish jarayoni va uni tashkil etish qoidalarini tushuntiring.
   
4. 
   Ishlab chiqarish davri, uning tarkibi, ishlab chiqarish davrini hisoblang.
   
5. 
   Firma va korxonalarni mahsulot hajmini ko'paytirish uchun resurslarni qanday tanlashi lozim?
   
6. 
   Izokvanta chizig‘ining mohiyati nimada?
   
7. 
   Qisqa davrda ishlab chiqarish hajmi qanday o‘zgaradi?
   
8. 
   Resurslar o'zgarishini ishlab chiqarish hajmiga ta’sirini chizmalar yorda- mida tushuntiring.
   

9-bob. RESURSLAR VA MAHSULOT BOZORIDA
FIRMALARNING HOLATI

1. 
   Ishlab chiqarishning ijtimoiy hayotdagi o‘rni va iqtisodiy ahamiyati
   

Awalgi boblardagi fikr-mulohazalarimiz ishlab chiqarishni tashkil etish shart-sharoitlari, qoidalari, resurslar haqidagi axborotlar, ularni mahsulot hajmini ko‘payishiga ta’siriga qaratilgan bo‘lsa, ushbu bobda ishlab chiqarishni ijtimoiy hayotdagi o‘mi va ahamiyatiga, firmaning bozor sharoitidagi xatti-harakatlari, resurslarning pirovard unum- dorligi ta’minlashning yo‘l-yo‘riqlari ko‘rib chiqiladi:

Keng ma’noda «ishlab chiqarish» deganda kishilarning to‘g‘ridan- to‘g‘ri moddiy ne’matlarga bo‘lgan talabini qondirishga qaratilgan har qanday faoliyat tushuniladi. Kishilik faoliyatining turli xil tomonlari: chorvachilik, dehqonchilik bilan shug‘ullanishi, yerga ishlov berish, sanoat mahsuloti ishlab chiqarish uchun xomashyoni qayta ishlash kabilardan iborat. Hozirgi zamon fanida «ishlab chiqarish» tushunchasi turli xil moddiy ne’matlarni ishlab chiqarish faoliyati bilan kifoyalanib qolmay, balki fuqarolar, xizmat qiluvchi bankirlar, advokatlar, o‘qituvchilar, tibbiyot xodimlari, olimlar va boshqalarning turli xildagi xizmat ko'rsatish jarayonlarini ham o‘z ichiga oladi.

Iqtisodiy nuqtai nazardan «ishlab chiqarish» ijtimoiy takror ishlab chiqarishning quyidagi to'rtta bosqichidan biri hisoblanadi: ishlab chiqarish — taqsimlash - ayirboshlash — iste’mol. Kishilar musiqa bilan mashg‘ul bo‘lishdan, bilim olishdan awal yemoqlari, ichmoqlari, kiymoqlari va uy-joyga ega bo'lmoqlari darkor.

Ishlab chiqarish takror ishlab chiqarishning boshqa bosqichlariga qaraganda birinchi o‘rinda turadi va hal qiluvchi ahamiyatga ega. Dunyoga mashhur iqtisodchilar xulosa qilishicha: «ma’lum darajadagi ishlab chiqarish... ma’lum miqdordagi iste’molni, taqsimotni, ayirbosh qilishni va bunday turli xil holatlarni bir-biriga bo‘lgan ma’lum darajadagi munosabatlarini taqozo etadi».

Ishlab chiqarishni jamiyatni rivojlanishidagi eng asosiy omil ekanligini birinchi bor dunyo iqtisodiyotida ingliz siyosiy iqtisodi klassiklari bo'lgan U.Petti, A.Smit, D.Rikardolar va fransuz fizi- okratlari F.Kene, A.R.Tyurgo, V.Mirabo, P.Dyupon de Nemurlar ajratgan. Marks ularning ijtimoiy taraqqiyotning asosi ishlab chiqarish ekanligi to‘g‘risidagi tezisini rivojlantirgan. XIX asr oxiridagi klassik

siyosiy iqtisodiyotni Avstriya iqtisodiy maktab namoyondalarining