" dasturlash I "

1.5.Klass.

Shu paytgacha foydalanib kelingan klasslar Java sintaksining boshini aniqlashda ishlatiladigan main() metodini joylashtirish uchun mavjud edi.
Ehtimol klass haqida tushinishimiz kerak bo’lgan eng muhim narsa u yangi turni belgilaydi. Bu yangi tur o’sha turning obyektini (to’ldiruvchisini) yaratish uchun foydalanilishi mumkin.
Ko’pincha o’zbek tilida “sinflar” deb ishlatishadi, lekin biz bu darslarimizda“klas”
yoki “klass” kabi ishlatib ketaveramiz. Asosiysi klas nima ekanligini tushinish.
Klass – bu foydalanuvchi tomonidan ishlab chiqilgan tipdir.
Klasning umumiy shakli.
Klass bu obektga yo’naltirilgan dasturlashning asossiy tipidir.
Obekt bu o’bektga yo’nalltirilgan dasturlashning asosiy birligidir.
Siz klassni belgilaganingizda, o’sha klassning aniq shakli va tabiatini e’lon qilasiz. Siz buni o’z ichiga oladigan ma’lumot va o’sha ma’lumotda ishlaydigan kodni o’rnatish orqali bajarasiz.
Klas class kalit so’zidan foydalanib e’lon qilinadi.
Klasning umumiy shakli:
class klasnomi {
tur namuna-o’zgaruvchi1;
tur namuna-o’zgaruvchi2;
// metodlar
}
Klassni yaratishda foydalanilgan kattaliklarni 3 guruhga bo’lish mumkin. Bu guruhlarni OYDda azolar xuquqlari deb yuritiladi.bu xuquqlar quyidagilar.
ommaviy (public) – barcha obektlarga kirish uchun ruxsat bor.
ximoyalangan (protected) – faqat ushbu klassga va xar qanday tarmoq klasslarga kirishga rusat bor.
xususiy (private) – faqat ushbu classga ruxsat bor.
Klas ichidagi o’zgaruvchi namuna o’zgaruvchi deb nomlanadi. Chunki klasning har qaysi namunasi (har qaysi obyekti) o’sha o’zgaruvchilarning o’z nusxasiga ega bo’ladi.
Oddiy klass:
Bu yerda uchta namuna o’zgaruvchilar eni, balandligi va chuqurligi ga ega
bo’lgan Quti nomli klas.

• 
  class Quti {
  
• 
  double eni;
  
• 
  double balandligi;
  
• 
  double chuqurligi;
  
• 
  }
  
•